thơ Đặng Q. Tiến

CHÂN DUNG TAM KHÚC

1.

NGƯỜI ĐÀN ÔNG BÁN VÉ SỐ BÊN ĐƯỜNG

------
Người đàn ông bán vé số bên đường
Ngồi đây
Tháng ba mươi ngày
Nắng mưa xuân hạ thu đông
Những người mê vận đỏ đen may rủi ghé vào
Người  bán vé số bên đường
Cụt một tay…

Ngày nào tôi cũng đi qua
Chợ búa, đi bộ, đạp xe…nhì nhằng
Tháng ba mươi ngày
Mưa nắng xuân hạ thu đông…
Ngay từ bé tôi đã không mê trò may rủi
Đỏ đen vé số dửng dưng
Nhưng người đàn ông một bên tay bị cụt
Thì không…
Đành ghé vào mua vài tấm
Và kiếm cớ làm quen

Chỉ nghe tên và vài câu tôi biết
Anh chạc tuổi tôi
Những người sinh vào thập kỉ sáu mươi
Tên nghe như khẩu hiệu(!) một thời
Những người sinh vào thập kỉ sáu mươi
Dường như có mã ngôn từ không trộn lẫn
Những người đàn ông sinh vào thập kỉ sáu mươi

Người đàn ông bán vé số bên đường
Cựu binh giải ngũ
Trên ngực có đeo huy hiệu thương binh
Anh bị thương trong trận đánh nào?
Biên giới trập trùng núi
Biên giới hoang vu rừng
Biên giới tàn khốc một thủa…
Anh bật cười hồn nhiên
Đứng dậy đập vai tôi
Này ông bạn rơi xuống từ sao hỏa
Đánh đấm gì đâu. Và kể
Đi bắt tắc kè núi đá, ngã. Thế thôi…
Thời ấy, cái thời kinh hoàng ấy
Lính đói rạc đói dài
Đầu gối phải bò đành phải thế
Tên mĩ miều là làm – kinh – tế
Nấu rượu, bắt tắc kè và trồng thuốc lá
Nhì nhằng nhiệm vụ. Nhì nhằng
À ra thế !
Hồi ấy đói dài đói rạc
Tôi làm lính văn phòng
Ngày ngày viết
Báo cáo báo cầy thơ phú nhung nhăng
Không biết nấu rượu, bắt tắc kè và trồng thuốc lá…
Người đồng đội cũ thản nhiên kể
Bắt tắc kè núi đá…cũng là nhiệm vụ
Ngã dập tay
Phải cắt
Thương binh…

Đơn giản thế thôi
Không có hào quang rực rỡ trên đầu
Không mất mạng là may
Giọng anh bình thản…

Người đàn ông bán vé số bên đường
Tháng ba mươi ngày
Mưa nắng xuân hạ thu đông.

2.

NGƯỜI ĐÀN ÔNG BẤT NGỜ GẶP BÊN ĐƯỜNG

[Bài cũ được mỗi một người khen hay!]
__---__

Chắc cũng chạc tuổi tôi
Người cùng thế hệ
Dáng hình và gương mặt
Cả áo quần hình như cũng thế
Có thể chỉ khác quê quán làng xã...
Nhưng không
Người Việt cả thôi
Cùng sinh ra trên mảnh đất này
Dưới vòm trời này
Vòm trời số phận
Chinh chiến bần hàn triền miên
Ồn ào xô bồ và đắm chìm
Những mộng ước không thành
Những dự định dang dở
Những gập ghềnh trắc trở
Những thắng thua cay nghiệt kiếp người
Những nhớ tiếc về một thời xưa cũ
Những hi vọng tỏ mờ vĩnh viễn lùi xa
Lạc loài xứ sở quê nhà...

Bất ngờ người đàn ông tôi gặp bên đường
Và biết
Từng là lính chiến biên cương
Từng đối mặt với cái chết chân đèo Khau Chỉa
Từng kinh hoàng khi thu dọn chiến trường
Thịt xương người lẫn trong cỏ rác
Cá dưới suối không dám ăn
Đêm đêm nghe u u ma khóc
Những đêm trăng mùa đông lạnh buốt
Người đàn ông từng đối mặt với cái chết
Trở về
Nặng nhọc đêm dài
Những giấc mơ đen
Thịt xương người lẫn cùng cỏ rác
U u tiếng ma khóc
Rờn rợn suối
Rờn rợn cá
Rờn rợn những khe đá
Rờn rợn cây...
Những đêm dài nặng nhọc
Một mình anh biết
Khó sẻ chia
Nặng nhọc tháng ngày...

Người đàn ông bất ngờ gặp bên đường
Chiều nay
Đồng đội cũ...

3.

GHI Ở BÊN ĐƯỜNG

÷÷÷÷

Xe đạp xì hơi
Dắt bộ chừng năm cây số
Đông người
Tất bật ngược xuôi...

Ghé quán sửa xe thứ nhất
Chủ nhà kêu rất bận
Quán thứ hai
Nói không vì không có phụ tùng
Quán thứ ba
Cũng thế
Nói rằng chỉ sửa ô tô
Quán thứ tư
Lắc đầu không chuyên về xe đạp
Đành cười vui
Dắt xe đi tiếp
Quán thứ năm
Ok!
Ông chủ quán vui tính vui vẻ nhận lời
Thế là có thêm một người trò chuyện
Vui...

Anh kể cứ như gặp cố nhân!
Trời!
Một số phận người
Thu nhỏ những đổi thay đảo lộn
Những tháng năm tuổi trẻ
Hồn nhiên trong sáng dời quê
Theo tiếng gọi thiêng liêng gì đó từ báo, từ đài, từ loa, từ thầy, từ cô...từ văn, từ thơ, từ khẩu hiệu
Núi rừng hoang vu
Chỉ có đá
Chỉ một miền cây dại
Chỉ có đầu trần chân đất và đôi bàn tay
Chỉ có thế thôi và giấc mơ vĩ đại
Vĩ đại giấc mơ
Một thời...

Những năm tám mươi
Đói rạc đói dài
Con xanh mướt như lá rừng
Mái dột vách thủng nền ẩm bếp nguội
Khoai sắn thay cơm
Khoai sắn cũng không
Một nhúm muối cũng phải xếp hàng
Cắt ô tem phiếu
Giấc mơ vĩ đạt nhạt dần
Giấc mơ vĩ đại lùi xa
Giấc mơ vĩ đại...
Dằng dai dai dằng nhùng nhằng cả nửa năm trời
Thôi thì dứt áo ra đi
Thôi thì dứt áo
Làm người tự do
Những chất chồng nan khốn
Những và những và những một thời
Ơn trời cũng qua!
Tự cứu lấy mình
Tự cứu
Phép màu cổ tích không chờ
Đoạn tuyệt vĩ đại giấc mơ
Làm người tự do...

Về già mở quán chữa xe
Nhung nhăng sống để he he mà cười!
Vĩ đại giấc mơ một thời,
Một thời chết tiệt làm người không xong!

Một cuộc gặp ở bên đường,
Nghe chuyện mà lại xót thương một thời! 

CAO BẰNG

[Gửi trò Hiền Thị Hoàng  nhân xem màn hát then đàn tính bên danh thắng BẢN GIỐC]
----

Ồ! Sao phải có lời mời!
Cao Bằng nước non mình
Nơi cho ta trở về
Dù đôi khi chỉ là trong mơ
Dù chỉ là trong mơ
Nước non mình nước non nhà ta đó
Những cung đèo ngược nắng
Những mướt xanh rừng
Mướt xanh suối
Mướt xanh sông
Dịu dàng hoàng hôn
Dịu dàng sắc chàm
Dịu dàng những thanh âm chợ phiên
Chín hồng má lúm đồng tiền
Dịu dàng ngô nếp nướng
Dịu dàng hơi rượu men lá
Trầm trầm tiếng sáo
Trong vắt tiếng cười
Cao Bằng nước non mình
Bạn bè ta ở đó
Học trò ta ở đó
Đồng đội ta ở đó
Một phần đời ta thủa đầu còn xanh tóc
Ngực ta căng nở tắm nắng tắm gió tắm suối trong veo nô đùa cùng đàn cá trắng ngần như bạc
Cao Bằng!
Cao Bằng!
Sao phải có ai mời?
Ta về trong những chuyến dong chơi
Ta về trong những đêm dài thao thức
Ta về theo tiếng đàn giọng hát
Đàn tính dây đục dây trong
Điệu then trầm sương khói
Nàng ới vút cao cùng giọng chim queng quý
Hà lều chảy tràn tiếng mưa rừng tiếng suối qua khe đá
Đêm trăng mùa đông trong vắt
Núi như măng nhọn vươn mình...

Cao Bằng nước non nhà!
Ta trở về trở về quê cũ
Lời ca dẫn đường
Tiếng hát dẫn đường
Tình tứ dẫn đường
Yêu thương dẫn đường
Ta trở về không phải khách phương xa.

THĂM THẲM SÔNG CẦU...

÷÷÷÷÷
Qua thành phố sông như ngừng trôi,
Nước thăm thẳm sâu
Thăm thẳm xanh
Thăm thẳm...
Sông có tự bao giờ?
Và bao giờ sông biến mất?
Tôi hỏi vu vơ không cần đợi trả lời
Sông bình thản vẫn xanh thăm thẳm
In hình những bảng lảng mây trôi...

Từ thượng nguồn sông chảy vào thành phố
Hình như mamg về một chút sắc chàm
Hình như mang về cả hương rừng đằm sâu và lặng lẽ
Hình như mang về...Hình như...
Thăm thẳm sâu
Thăm thẳm xanh
Khi sông Cầu qua thành phố

Tôi nghe được gì từ sắc sông xanh?
Tôi nghe được gì từ lặng yên thăm thẳm nước?
Tôi nghe được gì từ bảng lảng mây chiều?
Tôi nghe được gì?
Thăm thẳm dòng xanh....

Thành phố nơi sông chảy qua
Không chở nặng phù sa
Không bên bồi bên lở
Chỉ thăm thẳm xanh
Thăm thẳm sâu
Lặng lẽ
Làm héo khô những quen nhàm  chữ nghĩa ...

Nước đủ trong cho tôi soi gương
Nước đủ sâu để trở thành bí ẩn
Nước đủ xanh làm dịu bớt ưu phiền và rửa trôi bụi bặm...
Thăm thẳm sông Cầu
Khi qua nơi thành  phố...