THU NĂM NÀO?

Trương Vũ

THU, sơn dầu trên bố, 40”x 32”,
phác hoạ 2023 (Virginia) hoàn tất 2024 (Sài Gòn)

Thu 2013: Skyline, Virginia.

Thu 2023: Vienna, Virginia, với 3 cháu ngoại.

Vùng đồi Skyline, thuộc Công Viên Quốc Gia Shenandoah, tiểu bang Virginia, là nơi nổi tiếng có lá vàng đẹp nhất vào mùa thu. Trước đây, cứ vào khoảng giữa tháng 10, vào những ngày đỉnh của lá vàng, vợ chồng tôi về nghỉ ở vùng này, hai ba ngày thôi. Để, mỗi buổi sáng, lái xe dọc ngọn đồi Skyline, và vùng phụ cận. Để ngắm lá vàng, ngắm cảnh, và thấy mình hòa nhập với thiên nhiên. Shenandoah có sông, có nhiều rừng cây, nhiều thác nươc, nhiều đỉnh đá. Nai, sóc, báo đen và nhiều giống chim lạ sống tự do ở đây. Appalachian Trail, con đường mòn của người Da Đỏ ngày xưa, dài hơn hai ngàn dậm Anh, đi suốt 14 tiểu bang, từ Georgia lên đến Maine, cũng đi xuyên qua Shenandoah. Đường mòn lịch sử này ngày nay vẫn được bảo tồn.

Shenandoah nguyên là tên gọi từ một thổ ngữ Da Đỏ, có nghĩa “con gái của các vì sao”. Có nhiều bài hát sáng tác về địa phương này. Nổi tiếng nhất là bài dân ca “Oh Shenandoah”. Oh, Shenandoah, I hear you calling. Hi-o you rolling river… (Ôi, Shenandoah, anh nghe em gọi. Em, con sông đang cuồn cuộn chảy..)

Những năm sau này, tôi không trở lại Skyline, hay Shenandoah. Nhưng, cứ đến mùa thu, thế nào cũng có những buổi tôi lái xe dọc theo những con đường trong thành phố hay ngoại ô, có nhiều cây đầy lá vàng rực. Mùa thu 2013 là mùa thu sau cùng tôi về Skyline. Mười năm sau, mùa thu 2023, tôi không còn thói quen phải lái xe dọc những con đường nhiều lá vàng để ngắm nữa.

Cuối thu 2023, nhìn cây cối trước nhà đã rụng hết lá, chuẩn bị đón đông, tôi nhớ đến Skyline và những rừng cây ở Shenandoah. Tôi mở lại những hình ảnh chụp ở đó mười năm trước rồi hổi tưởng lại cảnh thu năm nào. Tôi phác họa vài nét cho một bức tranh thu, cảm hứng từ cái hồi tưởng đó. Nhưng chỉ làm được có vậy.

Đầu xuân 2024, vợ chồng tôi về Sài Gòn, dự tính ở một thời gian, dài ngắn tùy nhiều yếu tố cá nhân. Sau vài tháng để điều chỉnh cuộc sống, tôi bắt đầu vẽ lại. Tôi nhớ Virginia với con, cháu đông đảo và bạn bè còn ở đó. Tôi nhớ mùa thu miền Đông Bắc. Nhớ cảnh thu ở Shenandoah và bức tranh chỉ mới phác họa vào 2023 rồi bỏ đi. Ở Sài Gòn, tôi làm lại phác họa cũ rồi vẽ tiếp. Vẽ từ trí nhớ, từ vài hình ảnh chụp vào mùa thu 2013 tại Skyline, bằng tưởng tượng và những cảm xúc từ một hoài niệm. Mọi thứ trong đời sống, nhìn lại từ 2013, đến 2023, rồi 2024, thay đổi nhiều lắm.

Tôi hoàn tất bức tranh ngày hôm qua. Tôi đặt tên bức tranh là “Thu”. Không phải “Thu 2013”, “Thu 2023” hay “Thu Virginia”. Bởi vì, trong trường hợp bức tranh này, dù dựa vào cảnh vật, cảm xúc, trí tưởng tượng ở năm nào, ở đâu, nó vẫn chỉ là sản phẩm riêng của người vẽ.

TRƯƠNG VŨ
Sài Gòn, ngày 4 tháng 7, 2024.