Năm Mèo Tản Mạn Về Mèo

Vinh Hồ

1. Kiến thức về mèo:

   - Mèo ở đây là mèo nhà gồm có : mèo mướp (xám tro), mèo trắng, mèo mun (đen), mèo nhị thể (vàng trắng), mèo tam thể (vàng đen trắng), thông thường nặng từ 2,5 kg đến 7 kg, tuy nhiên giống Maine Coon nặng tới 23 kg, trái lại cũng có giống nhỏ xíu chỉ nặng khoảng 1,5 kg.

   - Tuổi thọ từ 14 - 20 năm, cao nhất là 38 năm.
- Có thể nhảy cao 7 feet từ tư thế đứng yên, vì không có các xương đòn cứng nên chui qua các lỗ hổng nhỏ 1 cách dễ dàng.

   - Nhiệt độ cơ thể khoảng 38 - 39 °C (101 - 102,2 °F), trong khi người 37 °C (98,6 °F). Nhịp tim mèo lúc nghỉ ngơi khoảng 150 - 180 nhịp/1phút, gấp đôi người.
- Có 32 cơ riêng biệt để điều khiển hướng nghe của tai, có thể quay người về 1 hướng và vểnh tai theo 1 hướng khác. Đa số mèo có tai vểnh, tai cụp rất hiếm.

- Mèo giữ năng lượng bằng cách ngủ nhiều hơn các loài động vật khác, nhất là khi về già, ngủ trung bình 13, 14 giờ 1 ngày, có con ngủ 20 giờ 1 ngày, hoạt động nhiều sau lúc mặt trời lặn.

- Giống như chó, mèo đi trên đầu ngón chân, bước trực tiếp trên các ngón, khi bước bàn chân sau đặt lên dấu bàn chân trước để giảm thiểu tiếng ồn và hạn chế dấu vết để lại. Lúc nằm nghỉ, móng vuốt thu lại, vì không tiếp xúc với mặt đất khiến mèo đi nhẹ nhàng để rình mồi. Vuốt chân trước sắc hơn vuốt chân sau, có thể giương một hay nhiều vuốt ra để săn mồi, tự vệ, hay leo trèo.

- Mèo thích trèo cao, ngồi cao để dễ quan sát, để mang lại cho mèo cảm giác an toàn, đầy uy thế. Khi rơi, mèo có thể sử dụng cảm giác thăng bằng sắc bén và khả năng phản xạ tự xoay thân tới vị trí thích hợp. Khả năng này được gọi là "phản xạ thăng bằng." và luôn có đủ thời gian để thực hiện phản xạ này khi rơi. Vì thế, những cú ngã từ trên độ cao lớn ít gây nguy hiểm hơn những cú ngã từ độ cao nhỏ. Đuôi có khả năng lấy lại thăng bằng khi mèo quật đuôi và dựa trên mômen động lượng để lấy thăng bằng chuẩn bị tiếp đất.

- Khứu giác và thính giác mèo không nhạy bén như của chuột, nhưng lại vượt xa con người, cộng với những khả năng thị giác, vị giác, xúc giác khiến chúng trở thành một loại đặc biệt nhạy cảm trong giới động vật có vú.

- Tầm nhìn của mèo tốt nhất vào ban đêm so với người, nhưng lại kém nhất vào ban ngày. Mèo và chó có màng trạch để phản chiếu ánh sáng tới võng mạc, khiến khả năng nhìn của mèo được tăng lên khi ở trong bóng tối, tạo ra một màng lưới thị giác sắc sảo. Nhưng vào ban ngày hoặc chỗ có nhiều ánh sáng, tròng đen của mèo khép lại làm số lượng ánh sáng chiếu vào ít. Màng trạch và một số bộ phận khác giúp mèo có sự dò tìm tốt hơn so với con người. Sự biến đổi màu sắc của mắt mèo gần giống với sự tương tác giữa ánh sáng và màng trạch.

Mèo có thị trường khoảng 200° so với 180° ở người.
Mèo có mi mắt thứ ba, đó là 1 màng mỏng xuất hiện khi mắt mở. Màng này thường đóng lại từ từ khi mèo buồn ngủ. Thường mắt mèo có màu vàng, hay xanh lá cây.

- Mèo có thể nghe ở mức cao hơn 2 quãng so với người, và 1 nửa quãng so với chó. Khi nghe âm thanh nào đó, tai mèo sẽ tự xoay về hướng đó.

- Khứu giác của mèo mạnh gấp 14 lần so với người. Số lượng tế bào khứu giác ở mũi của chúng nhiều gấp đôi, do dó mèo có thể ngửi thấy những mùi mà chúng ta không nhận thấy được. Mèo còn có một cơ quan đánh hơi ở vòm miệng gọi là vomeronasal, hay cơ quan Jacobson.

- Chỉ có mèo và thỏ là không cảm nhận được vị ngọt do thiếu gen cần thiết cho việc này.

-

Xương sống mèo nhiều đốt hơn người để di chuyển dễ dàng và tránh thương tổn. Xương đuôi rất dài để giữ thăng bằng khi di chuyển. Bộ răng và hàm của mèo rất khoẻ để cắn xé mồi. Khi bắt mồi, các móng vuốt giương ra khỏi đệm thịt để cào xé mồi .

- Mèo ăn thịt chuột, rắn, cóc, nhái, cá... Vũ khí là móng vuốt (ở đầu ngón chân) dài hơn 1 phân, hình cong bán nguyệt. Khi săn mồi, mèo thường đứng từ xa, cách con mồi 5, 6 mét, nằm bẹp sát đất, nhìn chăm chăm không nháy mắt, nhẹ nhàng bước tới rồi bất ngờ phóng tới bằng cách đẩy mạnh 2 chân sau, dùng móng vuốt sắc nhọn duỗi thẳng ra cào lấy con mồi, sau đó cắn vào gáy vào đầu con mồi cho đến chết mới thả ra

- Mèo luôn coi trọng vệ sinh, biết tự bảo vệ cơ thể , tránh nơi ẩm ướt, là một trong các loài thú sạch sẽ nhất, thường thè lưỡi tiết nước bọt vào chân rồi xoa lên mặt và toàn thân để xóa sạch các vết bẩn.
- Mèo con từ 1 tháng tuổi trở lên đã được mèo mẹ dạy các thế săn bắt mồi như chạy, nhảy, leo trèo, rình, vồ, bắt mồi. Mèo 4 tháng tuổi có thể bắt được chuột, gián, thằn lằn... Sống đơn độc đến thời kỳ sinh sản, mèo cái có lông bóng mượt, có mùi, có tiếng kêu đặc biệt để hấp dẫn mèo đực.

2. Ca dao, tục ngữ về mèo
-Giấu như mèo giấu cứt.
-Có ăn nhạt mới thương mèo.
-Con cá đối nằm trên cối đá, mèo đuôi cụt nằm mút đuôi kèo, anh mà đối đặng, dẫu nghèo em cũng theo?
-Con chó hay trèo, Con mèo hay cắn,
Xôi thịt thì đắng, Bồ hòn thì hôi, Thơm như tổ cú, Đàn ông to vú, Đàn bà rậm râu,
Hay gáy con trâu, Hay bừa gà trống,
Của ta thì trọng, Của chúa thì hèn,
Giấy bản thì đen, Mực tàu thì trắng,
Mây mù thì nắng, Mây trắng thì mưa ….

-Mèo hoang lại gặp chó hoang
Anh đi trộm bắp gặp nàng nhổ khoai.

-Mèo khen mèo dài đuôi, 
Chuột cậy mình nhỏ dễ chui dễ lòn.
-Mèo lại hoàn mèo.
-Mèo lành ai dễ cắt tai,
Gái hư chồng để khoe tài vào đâu?
-Mèo lành không ở mả,
Gái lành không chung chạ hàng cơm.
-Mèo mù vớ cá rán
-Có o thì mới có mèo
Không o thì chẳng có mèo nào theo.
-Cọp thấy cheo như mèo thấy mỡ
-Như mèo mắc mưa
-Chó treo mèo đậy
-Mèo đàng chó điếm
-Mèo già hóa cáo
-Mèo nằm bồ lúa khoanh đuôi,
Vợ anh đẹp lắm đuổi ruồi không bay.
-Mèo nằm trổ máng vênh râu,
Chuột chạy không bắt lắc đầu ngao ngao
-Mèo nào cắn mỉu nào
-Mèo ngao cắn cổ con cầy,
Con cầy vật chết cả bầy mèo ngao.
-Mèo nhỏ bắt chuột nhỏ
-Mèo tha miếng thịt xôn xao,
Cọp tha con lợn thì nào thấy chi

-Mèo tha thịt mỡ thì la,
Kễnh tha con lợn cả nhà nín thinh!
-Con mèo con chuột có lông,
Ống tre có mắt, nồi đồng có quai
-Con mèo trèo lên cây cau,
Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà,
Chú chuột đi chợ đằng xa,
Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo.

3. Huyền thoại về mèo
Cả Đông, Tây đều tin mèo có dính dáng đến chuyện kinh dị siêu hình. Phương Tây cho mèo là hiện thân của phù thủy hay ma quái.

Gần đây báo Mỹ đăng tin 1 con mèo có khả năng biết trước được ngày giờ chết của nhiều bệnh nhân trong 1 bệnh viện rất chính xác.

Tại quê tôi, trong dân gian có truyền khẩu câu chuyện con mèo mun tức linh miều, mèo có bộ lông đen tuyền, ban đêm đôi mắt sáng rực như điện, thường là mèo hoang vì không ai dám nuôi, cho nên chúng sợ người, hễ gặp người là lẫn trốn, thường đi rong trong đêm tối, hay leo lên mái nhà cào cấu, kêu gào phát ra tiếng giống y như tiếng trẻ em khóc, nghe rỡn tóc gáy. Bởi vì leo lên mái nhà nên người ta trông thấy mèo và rắn rồng cuộn tròn quấn với nhau nên có câu kết luận xanh xương “mèo mun là con của rắn” càng làm tăng thêm độ kinh dị. Mèo mun linh miêu được sắp ngang hàng với tứ linh “long lân quy phụng”.

Chuyện kể ông kia có nuôi 1 con linh miêu khôn như người, trong 1 cơn say, ông tóm cổ nó định đánh nó 1 trận  cho bỏ ghét, nó biết được đã tự vệ bằng cách cắn vào tay ông rồi chạy đi. Ông tìm đủ mọi cách, bắt được nó, trả thù nó rất tàn ác: móc 1 con mắt của nó. Từ đó không biết có phải nó là kẻ chủ mưu âm thầm dai dẳng trả thù ông ta hay không mà bao nhiều tai họa khủng khiếp liên tục đổ xuống đầu ông: nhà cháy, vợ chết thảm, bản than ông bị bắt tù chung thân.

Chuyện khác kể linh miêu nhảy qua xác chết, không biết có phát ra dòng điện hay không mà xác chết tự nhiên ngồi bật dậy, chạy cho tới khi va vào cột nhà hay vách tường mới  ngả xuống. Vì thế nên ở quê tôi, khi nhà ai có tang, người ta bắt mèo nhốt hết và cho người ngồi canh giữ xác chết suốt ngày đêm vì sợ có con mèo lạ nào đột nhập linh sàng nhảy qua xác chết, xác chết sẽ sống dậy làm kinh hoàng náo động.  

4. Kết luận:
Xem ra ông Trời đã ưu đãi giống mèo, cho mèo có đôi mắt to sáng long lanh, không như mắt chó, mắt heo trắng xác. Mèo lúc nào cũng sạch sẽ, nằm ngủ thích chỗ cao ráo ấm áp nhất là xó bếp. Đi tiểu tiện rất kín đáo, khó ai trông thấy. Tánh tình thì lúc nào cũng đạo mạo, mắt (ban ngày) cứ lim dim trầm mặc như nhà hiền triết. Nhìn mèo bắt chuột thấy nó cũng khôn ngoan, mưu mẹo lắm! Khi phát hiện chuột, mèo thu mình nằm sát đất im lặng, măt lim dim giả đò ngủ. Nếu chuột bất động thì mèo cũng cứ bất động, nhưng khi chuột vừa bỏ bộ 1 vài bước định tẩu thoát thì nhanh như chớp, mèo phóng tới tóm gọn, nhưng không giết, ngậm cổ tha về cho đàn con đùa giỡn, tập luyện. Chuột sợ quá đứng chết trân 1 chỗ run rẩy, thì mèo lại đưa tay khều khều hất hất vào mình chuột bắt chuột phải chạy tới chạy lui cho đàn con mèo tập dợt ngón võ vồ mồi. Giỡn tập đã đời chán chê rồi, thì mèo mẹ mới chịu cắn bể đầu chuột ra cho đàn con xơi. Không những bắt chuột, mèo còn rình bắt được cả chim bồ câu, chich chòe. Vì mèo đực lười biếng bắt chuột nên người ta không nuôi, chỉ nuôi mèo cái thôi. Mèo đực con bị bắt thả ra ngoài gò mả để sống kiếp “không nhà” nên mới có câu: “mèo mả gà đồng”. Có lẽ vì mèo có dáng thon thả, dịu dàng, sạch sẽ, đi đứng nhẹ nhàng, mềm mại, mắt to lay láy, nên người ta mới ví đàn bà con gái là mèo. Ăn ít thì bảo: ăn như mèo ăn. Đàn ông đi cua gái hay có bồ thì bảo là đi o mèo. có mèo. Nếu nam nữ có chuyện tình lăng nhăng với nhau thì gọi là mèo mỡ.

Tóm lại, mèo chó là 2 con vật gần gũi với người nhất nhưng chó thì được thương yêu hơn mèo, vì chó vui vẻ, niềm nỡ, săn đón hơn mèo. Riêng tôi thì ngược lại, tôi thích bản tánh kẻ cả, quý phái, sạch sẽ của mèo, nhất là cái  tánh chừng mực, vừa phải, trung dung, không quá vồn vã như chó, cũng không quá lạnh lùng như trâu, chỉ vừa đủ để bày tỏ tình cảm của mình.

Chúc quý đồng hương suốt năm con Mèo gặp nhiều may mắn.

Vinh Hồ
28/12/10
Sưu tầm