TRUYỀN THOẠI VỀ MỘT KHÚC TÌNH CA

Người nhạc sĩ ngồi yên lặng vô hồn, nụ cười xa vắng đọng trên môi. Ông ngơ ngác nhìn thân hữu bạn bè trong đêm nhạc vinh danh mình. Họ say sưa hát bài ca đã đưa ông thành danh từ mấy mươi năm trước. Lời ca chất ngất tình tự đắm say buổi thanh xuân của người nhạc sĩ tài hoa lưu luyến ngân vang. Tiếng hát xoáy lộng đẩy ông trôi sâu vào cõi im riêng quên lãng. Ánh mắt ngu ngơ không đọng vướng kỷ niệm càng làm ông đơn chiếc giữa bầy bóng mờ nhân ảnh cuồng quay. Người vợ hương sắc còn vương, ngượng ngần đứng bên ông dưới ánh đèn màu, bà đưa tay vẫy chào đám đông rồi dẫn người nhạc sĩ trở về chổ của mình ở cuối sân khấu.

Người đàn bà ngồi ở hàng ghế khán giả dành riêng cho cựu giáo sư có thời dạy chung trường với người nhạc sĩ. Mắt lệ bà đăm nhìn vẽ ngơ dại của người thầy nhạc sĩ không còn trí nhớ,  lòng chìm sâu trong hoài niệm không nguôi.
Gần nửa thế kỷ trôi qua… Đời người như lá đò loay hoay trên từng nhánh sông dài. Những con đò dọc, đò ngang, trôi xa gặp gỡ chia lìa. Mỗi người ngụp lặn trong bến nước đời riêng, thấm đẫm giọt hồng hạnh trùng phùng hay hụt hơi mê đắm. Và những cơn mơ rớt lại. Đâu đó im lắng dưới lớp thời gian hằn phiến tích, giấc mộng tưởng đã vùi sâu vẫn xanh hơi bởi cần được đoái hoài.

Ngày tháng dạy chung trường, rộn ràng với niềm hạnh phúc ân cần đang đến với mình, bà yên tâm cất xếp chiếc áo tơ lòng rung động thời sinh viên diễm mộng vào đáy sâu kỷ niệm. Đã qua rồi những chiều Thừa Phủ ngồi chờ Thương Bạc, hắt hiu bóng nắng trên nóc hàng cây long não lối về Ga. Qua rồi đêm Bến Ngự chờ gió lên cho bơ vơ tóc lộng. Qua rồi cơn mộng hão huyền… Bà chuyển trường đi xa theo chồng, theo đời mình không một gợi nhớ. Thời gian. Gia đình. Sự nghiệp. Chồng con. Trong căn nhà hạnh phúc giản đơn mà bận bịu đã không còn nơi trú ngụ cho nỗi buồn vui ngày tháng cũ.

Gần đây người học trò cũ của một thời Đà Nẵng đến tìm thăm. Câu chuyện thương tâm về căn bệnh nan y của người thầy nhạc sĩ tài hoa khiến bà quá đỗi buồn lòng. Nhìn cành hoa hải đường trên tay cô giáo, người học trò ý nhị nhắc đến sắc màu tươi thắm của giàn hoa bên lối vào ngôi nhà nhỏ trên thượng thành gần Cửa Thượng Tứ. Ngõ ban sơ hạnh ngân dài. Cổng xô còn vọng điện tài tử qua (Bùi Giáng)… Quán café Ngõ Hạnh. Người đàn bà cắm cành hoa đỏ vào bình, nghe lòng mình thầm nhủ. Màu hoa chiều nao vụt nở trong ý nghĩ bà tươi tắn linh động như cánh bướm vờn bay trên ngã hoành thành thơm ngát hương sen.

Đường Trần Thúc Nhẫn lở bờ gập ghềnh bước chân khuya theo lối về chợ Bến Ngự. Mùi hoa bạch trang, hoa bưởi từ một góc nào trong vườn Viễn Đệ đưa hương thơm ngát vào những đêm trăng. Con đường ngắn từ ngày có cô học trò Quảng Nam ra trọ học làm dài thêm bước chân của bao chàng trai Huế. Có chàng trai Quốc Học ôm đàn đến giữa đời nàng đằm thắm khúc tình ca. Mỗi hoàng hôn chàng nhạc sĩ trẻ tuổi lang thang từ Thành Nội qua Trường Tiền, qua Đồng Khánh Quốc Học, theo đường Lê Lợi đi tới Bến Ngự. Chàng lang thang mong ngóng gió lên cho bềnh bồng giai điệu khúc Giang Châu. Chiều nay ai có về miền thùy dương (Trần Đình Quân)… Chàng tự hỏi để nghe lòng vun tiếng hát. Tình yêu rộn ràng cơn lốc cuốn xoay mùa của trời đất. Để ý chi tới cơn nắng hạ giữa mùa thu hay khung trời mây mù giăng kín sáng mùa xuân. Chỉ còn mùa tình đơm mật ngọt, mùa hoa yêu thương rộn rã môi cười. Chỉ còn dáng em ngồi học bài, tóc ngắn rơi hờ trên trang sách để đêm nghiêng hàng dậu vương mắt ai thắp mộng đắm nhìn. Không gian lắng đọng, thời gian ngừng trôi, trăng chong đèn khơi vơi ước mơ được làm ngọn đèn dầu soi sáng đôi mắt em sầu đẹp liêu trai. Chỉ còn bước chân sè sẹ vườn khuya, khơi động hương mùi ngải cứu… Còn lại bát ngát đêm và mắt em ngước nhìn lai láng trăng sao. Còn lại tiếng hát gọi mời.

Cô học trò xứ Quảng víu tà áo lụa qua chuyến đò ngang, khép nép bước chân cuống quít buổi chiều bến nước Vân Lâu. Cô bước trong hương sen qua cổng thành lộng gió, nương theo lối phượng ray rứt ve sầu, rồi cheo leo lối đá có rực rỡ giàn hoa tím trước mái nhà đơn sơ chót vót thượng thành. Từ cao điểm tình yêu, cô gái nhìn dòng Hương lặng lờ uốn khúc dưới chân, rộn ràng nghe tiếng nhạc lòng mình hòa điệu cùng tiếng đàn của người nhạc sĩ tài hoa.

Qua không gian thời gian đẹp như ngày xưa
Mắt trong xanh và tóc vờn mây mùa thu
Hôm nao nắng vàng về bướm lượn nhạc rộn ràng
Tâm tư mình phơi phới đến mùa hẹn cùng sang … (Trần Đình Quân)

Tình yêu đầu đời mãnh liệt, đắm say giúp chàng viết lên những nốt nhạc huyền thoại. Thế rồi khúc tình ca không còn là của riêng nàng. Niềm thương xứ Huế của cô gái Quảng Nam đã trở thành Khúc Tình Ca Xứ Huế của mọi người. Nàng ca sĩ trẻ đẹp Dạ-Ái của đất Thần Kinh cất tiếng nỉ non ru lòng người man mác ngậm ngùi.

Rồi chàng nhạc sĩ bỏ Huế mà đi. Đàn vác trên vai, người thanh niên bước ra khỏi bóng cổ thành dưới ánh trăng lặng lẽ hoàng thành mơ hồ trải lên đền miếu trùng vây. Có lẽ một lúc nào đó chàng đã dừng lại bên cầu, bâng khuâng nghĩ về miền thuỳ dương bỏ lại, xanh ngời một thuở lớn lên. Chàng bồi hồi thương tưởng đôi mắt đẹp bên sông đã bao chiều làm ngơ ngẩn bóng hoàng hôn tả ngạn.

Hoàng hôn rơi ngớ ngẩn hàng thuỳ dương
Lạnh lùng trong bóng chiều giòng sông Hương
Trường Tiền qua mấy nhịp mờ trong sương
Ngỡ ngàng khách thấy hồn buồn mênh mang… (Trần Đình Quân)

Tiếng đàn im xa, âm hưởng khúc tình ca cũng buồn như tiếng Nam Bình buông trên giòng đời xuôi ngược.Trên từng đỉnh chiều Nam Giao chót vót cô đơn, ánh mắt người ở lại lặng nhìn về cuối con dốc xa, khuất lấp dòng sông trôi để lại dư âm trên lòng thuyền nghe não nuột mơ hồ tiếng hát Giang Châu. Tiếng hát lửng lơ lời lỗi hẹn để chiều Bến Ngự, lặng lờ từng thân cầu trắng bắc qua sông, mong chờ người về cho xao xuyến gió lên.

Ai ra đi mà quên ngày xưa đẹp sao
Bên ven sông còn nguyên màu hoa chiều nao
Trăm năm vẫn hẹn thề nối lại vạn nhịp cầu
Xa nhau lòng thương nhớ mai về đẹp lòng nhau… (Trần Đình Quân)

Nàng Tây Thi đẹp khuynh thành, thướt tha vũ điệu trong đêm văn nghệ cuối năm sáu-mươi do trường Đại Học tổ chức đã làm xao xuyến tâm hồn bao chàng sinh viên Huế Quảng… Xa rồi những chuyến đò ngang. Cô sinh viên xứ Quảng yên lòng làm người ở lại với miền thuỳ dương êm đềm dòng sông Hương đẹp nguyên sơ và ngày tháng học trò thắm thiết hương yêu.

Tình yêu thuở đầu đời chỉ còn là bóng mây hoài niệm. Màu hoa bên dòng Hương xưa đã phai sắc biệt tăm theo một cung thương đứt đoạn đành. Tiếng đàn đã chùng buông nốt trầm cuối của một khúc tình ca…

Còn có một miền thuỳ dương khác trong tâm tưởng mà chàng nhạc sĩ phiêu bồng vẫn cưu mang bên mình. Vùng đất tình lãng mạn nguyên vẹn màu hoa bên sông chảy qua từng đêm mộng. Vườn dâu xanh từ cuối một dòng sông và ánh trăng vàng ngây ngất nội thành lượn lờ âm vang tiếng cười trên đường về hoa nở đẹp môi cười như thôi thúc chàng dong bước trở về.

Bên cấm thành dưới màu trăng khuê các, tạm quên mình là ông thầy đi chấm thi, người nhạc sĩ cất tiếng trương chi, sôi nổi ôm đàn hát những giòng nhạc say đắm hẹn thề cho một bóng dáng đài trang lòng đang rộn ràng sau the trướng lầu cao. Cuộc tình xa hơn quảng đường Huế-Sài Gòn, dài hơn những chiều cuối tuần thăm viếng quân trường Thủ Đức. Thế nhưng đoạn cuối chuyện tình cũng lững lờ như câu hát lãng mạn ngày nào.

Màu chiều hay là màu mắt em tôi
Nhạc chiều hay là tiếng hát em tôi
Rừng chiều hay là suối tóc em tôi… (Trần Đình Quân)

Mây trời trôi vô định. Quyến luyến một giai nhân mang tên loài Yến oanh làm đắm say lòng thanh xuân, chàng đã vay mượn lời thơ bạn tương tư.

Hồn ta theo một loài chim nhỏ
Bay lạc vào sương khói mịt mờ …(Trần Hoan Trinh)

Cánh chim bay xa, tận vùng Úc Châu cuối biển Thái Bình Dương. Từ miền đất xa quê, nhớ nhà nhớ phố, khúc tình ca ngày cũ đã khơi gạn hương xưa. Một thoáng nàng trong đáy sâu kỷ niệm chợt rực rỡ hương môi qua duyên chào long lanh sóng mắt choáng ngợp tình si. Hai cảnh đời lưu xứ gặp nhau. Nồng say. Hệ luỵ. Đành thôi…

Khúc Tình Ca người để dở dang
Tiếng hát Giang Châu đó bẽ bàng …(Trần Hoan Trinh)

Người nhạc sĩ bỏ vùng biển xa vướng luỵ về lại quê hương. Chàng tìm về đôi mắt đẹp đã đăm đắm nhìn ông thầy dạy Việt Văn từ một cuối lớp thuở nào để giữa tiếng giảng Kiều chợt ngây ngất lòng run. Cô học trò ngày xưa vẫn dịu dàng câu quan họ, kể chuyện tình mình qua tiếng ca dao đợi người bên bến nước Hà Thân. Đói lòng ăn nửa trái sim. Uống lưng bát nước đi tìm người thương…

Chàng mặc lại cánh Áo Nâu làm kẻ hát rong trên hoang tàn đổ nát. Họ nắm tay nhau hát lời ngợi ca tình tự quê hương. Họ cùng hát với nhau bài Hương ca vô tận trong đằm-thắm-dắt-dìu tình nghĩa vợ chồng.

Xin cám ơn người từng hát với tôi
Tuổi thơ chắp cánh bay rồi
Cuộc đời còn lại
Xin cám ơn người từng nói với tôi
Dù cho sớm nắng chiều mưa
Tình vẫn như ngày nào
Xin cảm ơn người từng nhớ đến tôi
Dừng chân giây phút bên trời
Tìm về kỷ niệm
Xin cám ơn người từng khóc với tôi
Buồn vui xin giữ cùng nhau
Giọt nước mắt lần đầu …(Trần Đình Quân)

Tiếng hát người ca sĩ thành danh nhỏ dần trong ngập tràn xúc động. Đêm nhạc đã tàn. Người nhạc sĩ vẫn ngồi ngu ngơ bất động trên chiếc ghế cuối góc sân khấu. Người vợ vẫn nhẫn nại đứng bên chồng vỗ về lên đôi vai ông gầy guộc. Bóng họ chìm trong bóng tối.

Người đàn bà ngồi cúi đầu yên lặng dưới quầng sáng phản ánh màu màn nhung tím thẩm. Quanh bà là những hàng ghế trống khán giả vừa bỏ ra về. Dợm bước đến gần người đàn bà đã nhẫn nại hy sinh suốt đời cho chồng, bà muốn nói một lời thăm hỏi ân cần nhưng rồi chợt đứng lại nhủ lòng. Bà ngại ngùng khi phải nói về sự xót thương, vì hơn ai hết, bà biết từ lâu nó đã không còn cần thiết cho những người vợ.

Người đàn bà xúc động nhìn bóng đôi vợ chồng khuất sau bức màn hậu trường sân khấu. Vợ chồng dắt dìu nhau qua cảnh đoạn trường là nỗi hạnh phúc ân cần đã viên thành qua khổ luỵ vì nhau, là đôi mắt sầu đẹp lắng đọng giọt nước mắt bền bỉ lóng lánh thuở tình son. Một niềm riêng bà vẫn cưu mang từ mấy năm nay, chắt chiu, sống với từng ngày…

Phan Thái Yên