NGÔI NHÀ PHÍA MẶT TRỜI MỌC

Chuyến bay Korean Airlines về trễ hơn lịch trình. Nơi nhận hành lý của phi cảng Đà Nẵng nóng bức chật chội càng ngột ngạt hơn vì hành khách của vài chuyến bay bị dồn lại đang nôn nóng chờ đợi. Họ đa số là Việt Kiều về thăm gia đình hay thương nhân từ Nam Hàn lấn chân nhau đi tìm nguồn lao động rẻ. Bầy người tha hương sang trọng, hăm hở đẩy từng xe hành lý chất cao về phía cửa kiểm soát.

Chàng thanh niên với túi hành lý trên vai đứng kiên nhẫn ở góc phòng đợi cùng cô bạn gái. Cô gái Tây phương vóc dáng thanh tú, mắt xanh tóc vàng, đứng cạnh người bạn trai Việt. Cô cười phấn khích, lạ lùng nhìn về phía đám đông chen lấn sau vách kính chói nắng bên ngoài. Hàng cây bên ngoài phi cảng lá to xanh bóng như những chiếc quạt sắp thành tầng đều đặn. Màu lá xanh làm dịu đi phần nào ánh nắng gay gắt buổi trưa hè Đông Nam Á. Thân nhân bên ngoài đứng ngồi hỗn độn, ngóng nhìn chờ đợi. Bóng họ dưới hàng hiên tối sẩm lại vì nền nắng trưa chói chang. 

Chàng thanh niên nhận hành lý rồi đưa bạn gái nhập vào đoàn hành khách đi về phía cửa kiểm soát. Họ e dè bước qua hàng rào người ồn ào đến sỗ sàng đang chồm kiếm thân nhân hoặc đón mời khách doanh thương của hãng xưởng trong khu vực. Những tấm bảng cầm tay đủ cỡ viết bằng tiếng Anh, tiếng Hoa, tiếng Đại Hàn la liệt tên người chen lẫn tên công ty, loay hoay rối mắt.

Đứng rời khỏi đám đông, mẹ Nương và bé Eidan ngồi trên vai bố Hiroshi ngóng chờ người thân. Nương đã gặp Roya hai năm trước, dịp vợ chồng đi du lịch thăm bà con ở Mỹ. Đăng xoa đầu bé Eidan.

Dọc theo con đường từ phi trường vào thành phố thẳng tắp hàng cây bàng xanh um lá. Trên đường tấp nập người đi, xe đạp, xe gắn máy, xe hơi xao xác ngược xuôi. Hình ảnh chưa quen mà sao trong lòng Đăng ngập tràn bao nỗi bồi hồi xao xuyến. Đi vào lòng quê hương chưa một lần gặp mặt mà chàng ngỡ như đang từ một mộng mị nào đó trở về.

Xe chạy qua khu phố đông rồi ngợp gió qua cầu bỏ lại sau lưng hàng phượng đỏ rực ven sông. Ngoái nhìn những cành phượng đầy hoa thắm nghiêng mình la đà soi bóng trên dòng nước, Đăng nôn nao nghĩ đến xấp hình cũ Mẹ vẫn ấp ủ giữ gìn. Những gốc phượng già theo năm tháng còn đơm bông cho thắm từng mùa hạ đỏ. Dòng nước chở chuyên xác hoa tàn úa vẫn lặng lờ trôi như một ước nguyền.

Quãng đường Đà Nẵng đi Hội An chạy dọc theo biển miên man sóng nước ôm bờ cát trắng. Roya ngây nhìn khoang trời mây trắng tưởng chừng đang la đà bay về vùng biển quê hương Santa Barbara thuở nguyên sơ, cát, nắng, gió, sóng và bóng dừa hoang dại. Eidan được mẹ ẵm ngồi trên băng trước thỉnh thoảng lại ngoái nhìn mỉm cười với Roya có lẽ vì mái tóc vàng lạ mắt. Nàng đùa với bàn tay bụ bẫm của bé Eidan víu trên vai mẹ. Roya nghe Đăng kể khá nhiều về những thành công kinh doanh của người đàn bà ngồi trước mặt mình nhưng kỷ niệm hai năm trước ở Boston đã khiến nàng muốn tìm hiểu thêm về bà, rồi càng kính trọng hơn.

Không lâu sau ngày Roya và Đăng chính thức hẹn hò nhau, người dì của Đăng từ Việt Nam sang thăm gia đình ghé thăm cháu đang trú học ở Boston. Phong thái tự tin, khả ái cùng tiếng Mỹ nói rất đúng giọng của bà khiến Roya để ý. Cùng thời gian đó, thủ tướng của chính quyền Cọng sản Việt nam ghé thăm Đại học Yale. Không hẹn mà Đăng và Roya với dì Nương bị kẹt giữa cuộc biểu tình đòi hỏi nhân quyền cho Việt nam trước cổng trường Đại học với rừng cờ vàng của miền Nam trước 75. Vài sinh viên vì đạp ngã rào cản qui định vùng biểu tình để tiến vào trong khuôn viên trường bị cảnh sát bắt giữ. Trong lúc giằng co họ bối rối thả hai lá cờ vàng nằm chỏng chơ trên mặt đất. Dì Nương xuống đường, bước băng qua rào cản. Bà cúi nhặt hai tấm cờ vàng, trịnh trọng quàng một tấm lên vai người sinh viên Việt nam bị còng tay, ôm anh nói lời khuyến khích rồi hướng về đám đông giương cao ngọn cờ còn lại tung bay trong gió. Hình ảnh người thai phụ Việt nam tinh anh cả quyết đứng dưới cờ bay ở hoài trong trí nhớ Roya. Trên đường về hôm đó, hình như ai nấy đều cố nén xúc động của mình cho tới khi Đăng lên tiếng.

Nương thì thầm câu trả lời như đã nói với chính mình gần suốt cuộc đời. Hơn ba mươi năm Nương mới nhìn thấy lại màu cờ khiến nàng quá xúc động muốn sờ nắm lấy nó như sờ nắm phần đời qua với tất cả kỷ niệm, ký ức, khóc cười. Xúc động hơn là lúc người cảnh sát Mỹ giúp Nương an toàn bước qua lớp rào cản đổ nằm ngổn ngang trên đường. Sự khác nhau giữa pháp quyền và bạo quyền vừa thể hiện một cách rõ ràng. Nhân quyền chỉ hiện thực, thăng hoa với một nền pháp quyền thực sự của dân, do dân, và vì dân.

Xe về tới Cửa Đại. Dì Nương chỉ về phía cuối dãy khách sạn sang trọng.

Về đến nhà, Đăng đứng ngẩn nhìn ngôi nhà cổ, lấp lánh khoảng sân gạch lấm tấm nắng.

Anh như bị hớp hồn, không nghe cả tiếng trầm trồ khen ngợi của cô bạn gái.

Đây rồi! Nếp nhà xưa vẫn làm mắt mẹ long lanh mỗi khi nhắc tới. Mái cổng chào khép hờ và sắc thắm của những chùm hoa đỏ có dáng hình của trái tim cho dù rạn vỡ vẫn như một ước hẹn trở về.

Anh xúc động nhìn bàn thờ đặt giữa phòng khách nghi ngút khói hương sau màn trướng liễn. Bên vách phòng treo tấm hình rọi lớn chụp bà ngoại với hai con gái Nương, Nhi. Có lẽ hình được chụp chỉ vài tháng trước tháng Tư bảy lăm. Anh thích thú nhìn ảnh mẹ Nhi duyên dáng, mảnh mai chưa ‘có da, có thịt’ như bố vẫn đùa. Dì Nương còn là một thiếu nữ chưa qua tuổi trăng tròn, mắt sáng như sao.

Nhìn ba người thân tươi cười bên nhau, lòng Đăng dâng lên nỗi xúc động diệu kỳ. Ba người đàn bà. Ba đôi mắt đẹp. Và biết bao nỗi truân chuyên trải dài giữa mấy chặng tuổi đời cách biệt. Đôi mắt người đàn bà Việt Nam. Mắt Mẹ tha hương rưng rưng nỗi nhớ nhà. Ánh mắt ngọc lan trong vườn khuya thơm bóng trăng vàng. Đăng nghĩ tới ánh mắt chất chứa sắc màu kỷ niệm trong truyện viết của Bố. Đôi mắt có ánh nhìn cong như cánh lá. Những đôi mắt sâu lắng âm thầm, sống can đảm với phận đời mình. Chàng muốn được lắng nghe, tìm biết nỗi vui hay niềm cay đắng tiềm tàng sau ánh mắt đẹp, bình thản tuyệt vời.

Trời đã vào khuya. Bên ngoài cửa sổ, ánh sáng vàng huyền hoặc như lụa trải mịn màng lên vườn đêm. Đăng mở cửa bước ra sân. Chàng chưa hề thấy vầng trăng nào sáng như trăng đêm nay. Ánh vàng lóng lánh ướt trên vòm bóng lá say ngủ im lìm. Chàng chậm bước lắng nghe tiếng đêm quanh mình. Từ cánh hiên nhà tiếng nhạc nhẹ nhàng nương theo gió dặt dìu. Giọng hát liêu trai lãng đãng mơ hồ quyện lướt trong đằm thắm hương đêm.

Dì Nương ngồi yên lặng nghe nhạc từ chiếc máy nhỏ cầm tay. Dì ngồi nhìn trăng. Chiếc ghế xích đu khẽ lay động làm ánh trăng hồ như long lanh trong đôi mắt mở lớn.
Dì Nương nhích người chừa chổ trên chiếc ghế xích đu rộng.

Giọng dì Nương vắng xa như tiếng tự trầm. Đã bao năm rồi mà tiếng gió thổi buồn qua hàng phi lao vẫn lãng đãng trên từng dòng nhạc. Nghe lại bài hát cũ như nghe bước chân mình trở về mái nhà xưa, thu xếp hong phơi lại mớ tàn y còn vướng vất hơi hám yêu thương ngày cũ. Người để lại cho tôi tiếng nhạc vàng rồi bỏ đó mà đi. Tôi ở lại, sống một mình, thương nhớ một mình. Đi về một mình trên từng chuyến đò dọc ra cửa biển mỗi ngày. Ngày nhận thư từ phương xa, tôi đã không ngần ngại một chuyến đi. Sống hết, cho hết, rồi bằng lòng với số phận mình.

Tình yêu với Hiroshi tới muộn màng nhưng chẳng có tai ương. Cuộc sống mới tròn vẹn ước mơ. Bãi biển Cửa Đại tràn ngập tiếng con cười đùa với sóng. Đêm trăng sáng, ngồi bên lòng bình yên tôi lắng nghe từng bài hát cũ. Tôi ấm êm trong lòng Phố Cổ, trong ngôi nhà xưa chất đầy kỷ niệm.

Người thanh niên ngồi lặng nhìn mắt dì lóng lánh lệ vui. Họ ngồi lắng nghe từng câu hát lãng đãng khói sương. Ôm lòng đêm nhìn vầng trăng mới về...

Tiếng Eidan khóc trở giấc vọng ra. Dì Nương đứng dậy vừa lúc Roya ẵm cháu còn
nhè ngủ trên vai bước ra hiên nhà. Dì Nữ đứng dậy, trao cho Đăng chiếc máy nhỏ vẫn đang thả ra tiếng hát liêu trai trầm buồn.

Bé Eidan thức giấc không thấy dì là anh chàng trèo xuống giường, khóc lóc tìm mẹ ngay.

Dì Nương ẳm con bước vào nhà trong.

Đôi tình nhân ngồi bên nhau trong tiếng nhạc trầm buồn huyền quyện vào đêm. Đăng thả hồn theo tiếng nhạc. Roya thoáng nhìn anh rồi thả mắt về phía đầm sông ngút ngàn trăng nước giao hòa. Triền dốc chúi dài xuống bờ nước nghiêng nghiêng bóng trăng lay lắt vô vàn khiến nàng tưởng chừng như đang chênh vênh trên đầu ngọn sóng. Kỷ niệm những lần theo mẹ đi tắm biển đêm ở quê nhà Santa Barbara thời thơ ấu chợt trở về khiến mắt nàng cay. Đăng ôm người yêu tựa vào vai mình, vỗ về. Roya ngước nhìn Đăng.

Biển ngày xưa, đêm trăng sáng. Thuở mẹ sinh thời theo chồng phiêu dạt từ New Orleans tới sinh sống nơi vùng biển xanh cát trắng Santa Barbara. Giữa sóng vỗ rạt rào bà ngồi nghe tới nghe lui hằng giờ bài The House of the Rising Sun. Tiếng đàn thùng rớt rã rời lên âm giai organ trầm buồn, đặc quánh giọng ca thở than về những cảnh đời tuổi trẻ nát tan… There is a house in New Orleans. They call the Rising Sun. And it's been the ruin of many a poor boy. And God, I know I'm one. My mother was a tailor. She sewed my new bluejeans. My father was a gamblin' man. Down in New Orleans… Oh mother tell your children. Not to do what I have done . Spend your lives in sin and misery. In the House of the Rising Sun… Well, I got one foot on the platform. The other foot on the train. I'm goin' back to New Orleans. To wear that ball and chain… Có một ngôi nhà như thế ở New Orleans, người ta gọi là Rising Sun. Chốn điêu tàn của đám trẻ khốn cùng, và Chúa ơi! tôi biết mình cũng là một đứa trong bầy. Mẹ là thợ may, bà từng may cho tôi những chiếc bluejeans mới. Còn cha là một gã bạc bài, vùi chôn đời mình ở New Orleans. Mẹ ơi, hãy bảo các con của mẹ đừng bao giờ làm điều con đã giẫm qua. Sống đời tội lỗi, khốn khó trong Ngôi Nhà Mặt Trời Mọc, the House of the Rising Sun... Thôi đành, một chân bước xuống thềm ga, chân kia còn trên toa tàu, tôi quay về lại New Orleans, về tra chân mình vào mớ xích xiềng...

Đăng ngồi xúc động lắng nghe chuyện thời thơ ấu của người yêu.

Đăng gật đầu. Anh cũng nhớ tới mẹ vẫn thường nghe những bài hát của TCS lúc bà im lặng làm việc, mắt nhìn ra khu vườn hoa lá xanh tươi, góc Đông Phương của cha mẹ trên vùng đất kiều cư tận vùng Bắc Mỹ. Lời ca như mây kéo về đầy tràn khung trời kỷ niệm… Trời buông gió và mây về ngang bên lưng đèo. Mùa xanh lá, loài sâu ngủ quên trong tóc chiều. Cuộc đời đó nửa đêm tiếng ca lên như than phiền. Bàng hoàng lạc gió mấy miền , trùng trùng ngoài khơi nước lên sóng mềm.

Người nghe hầu như ai cũng tìm thấy bóng dáng mình trong cõi nhạc nhị nguyên bơ phờ quằn quại, nhật nguyệt lửng lơ của họ Trịnh. Những mảnh đời sum họp chia phôi, tìm kiếm lạc nhau, tìm quên trong nỗi nhớ trên từng nẻo phố gần xa mai một biển dâu… Người tìm đến với bước chân âm thầm mùa hạ. Từng cơn mưa trút lá và dòng sông cuốn đi. Tay hư vô đốt nến chiều chơi vơi lên cao. Rồi dòng sông cũng mang theo tên người vào huyền thoại. Tay hư vô che dấu chiều qua truông mây sâu. Rồi tình yêu cũng qua mau chia người một bãi sầu…

Roya trìu mến nhìn người yêu. Đôi mắt anh trở nên xa xăm lúc hát. Tiếng hát thiệt thà nghe bình thường mà thích đến lạ lùng. Nghe như tiếng lời kể lể, trần tình của người bỏ đi xa từ lâu đang trên lối tìm về cội rễ, lạc lõng âm thầm.

Đăng cười nhìn người yêu.

Roya gật đầu hiểu ra.

Tiếng cười khúc khích của đôi tình nhân hạnh phúc chừng như chạm thấu tới vòm lá khuya lay động trở mình. Đêm hạ vàng ánh trăng. Trời đất giao hòa, hồn người tưởng muốn tan loảng vào trăng nước không một phân lìa. Cô gái chợt cảm thấy thật gần gũi với với vùng đất này. Nàng bất giác ôm chặt lấy người yêu, cuộn người vào nỗi hạnh phúc mới mẻ đang trào tới, ấm áp dịu dàng. Trước chuyến đi, lần về thăm gia đình ở Santa Barbara, bên mộ mẹ nàng đã giãi bày với người những điều nàng chưa nói với cha về tình yêu của nàng với một thanh niên Việt Nam. Cuộc chiến tranh ở Việt Nam chấm dứt từ năm bảy lăm nếu xét theo lẽ thắng bại thường tình, nhưng trong gia đình nàng ở Mỹ vẫn còn âm ỉ xung đột cả hai phía mẹ cha. Mỗi lần nhìn thấy ngón tay trỏ bị chặt đứt của người cậu lớn hay ống tay áo phất phơ của người em trai kế mẹ, nàng biết lằn phân ranh vẫn còn đó. Hai anh em vẫn chưa làm hòa với nhau sau mấy mươi năm chiến tranh bên kia Thái Bình Dương đã tàn cuộc. Người anh phản chiến, tự hủy hoại thân thể chặt đứt ngón tay lảy cò súng, trốn qua sống bên Canada gần suốt tuổi thanh niên để khỏi đi lính qua Việt Nam. Cậu Út hăng hái đi lính, tình nguyện ở lại thêm mấy lần thay quân. Ngày trở về, một cánh tay bỏ lại chiến trường đâu đó trong cánh rừng Đông Dương xa xôi và chạm mặt đớn đau với sự ruồng bỏ khinh khi của xã hội, anh em trong gia đình ở Mỹ.

Gia đình bên cha cũng chẳng kém phần sóng gió. Là một sinh viên giỏi ở Đại học Berkley, cha khôn ngoan tham gia phong trào phản chiến, chầy cối tìm cách hoãn ngày trưng binh để tiếp tục việc học. Người em trai duy nhất của cha thì chấp nhận đi quân dịch qua Việt Nam rồi bị mất tích chỉ sau vài tháng ngoài chiến trường. Cha thế là được chính thức hoãn dịch với lý do là con trai một trong gia đình. Hài cốt người em mãi đến giữa thập niên tám mươi mới được tìm thấy, khai quật đem về từ khu vực vùng núi cẩm thạch gần Đà Nẵng. Bà nội thương con trai út chết hẩm hiu vắn số nên thường quay qua hờn trách cuộc đời suôn sẻ, thành công của con trai lớn. Cha cũng mặc cảm không kém về thời gian tham gia phản chiến của mình, nhưng cái nhìn không thiện cảm về con người và đất nước Việt Nam của ông thì vẫn thế.

Đăng bàng hoàng nghe chuyện nhà của người yêu. Anh hỏi thăm Roya thêm về cái chết của người chú. Di thể ông được được phát hiện trong một hang núi gần bản doanh của sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến Mỹ ngày trước. Có thể ông bị quân đội cọng sản miền Bắc bắt được lúc họ tấn công quân Mỹ vào dịp Tết Mậu Thân, rồi bị giam cầm trong hang núi tới chết.

Roya gật đầu cả quyết.

Nàng cười lớn khi nghe Đăng bỡn cợt, rồi nghiêm trang nhìn người yêu.

Phan Thái Yên