MÙA TỰU TRƯỜNG
Tranh của Tôn nữ Liên Tâm (Rừng Xanh Tôn nữ)
tự nhiên nhớ những vần thơ học trò:
v ỡ h ồ n g ư ơ n g
con gái uà ra ngợp cổng trường,
buổi chiều như vỡ xuống hồn gương
những the nắng chín dường như cũng
hò hẹn giam chân kẻ đứng đường
[ HXS - Huế Buồn Chi ]
)(
"h ô m n a y t ô i đ i h ọ c"
Lật bật đã tới tháng 9 mùa tựu trường. Lòng nao nao nhớ thời học sinh nhỏ nhít đất thần kinh xưa. Ở Huế, mùa tựu trường cũng tưng bừng rộn rịp như bất cứ nơi nào khác trên đất quê nhà. Cũng bâng khuâng luyến tiếc những ngày hè tươi đẹp chóng qua. Cũng nao nức trở lại trường lớp gặp bạn thầy cũ, mới. Có khác chăng mặt mũi mấy cô mấy cậu học trò đều phảng phất một vẻ nghiêm trọng. Làm như mình đã trưởng thành tới nơi!
Mùa thu mùa tựu trường ở Huế trời bắt đầu se lạnh. Một chút mặt trời trong hơi thở sương mù lãng đãng. Đâu đây phảng phất một vài hình ảnh đẹp. Từng đoàn học sinh nam đồng phục quần xanh sơ mi trắng , nữ áo trắng dài trinh nguyên lũ lượt tung tăng đạp xe nối đuôi nhau qua cầu. Gió hình như quấn quít thêm. Che nửa mặt người nón bài thơ và gót hồng rợp bến sông. Đi dưới tàng cây long não biếc xanh ngọc tiếng nói cười rộn rã. Những ánh mắt trao nụ cười bẽn lẽn. Trong nắng trong gió.
Không hiểu tại sao mỗi khi nhắc tới mùa tựu trường tôi lại liên tưởng đến câu thơ của cố thi sĩ Thanh Tâm Tuyền:
Tôi chờ đợi
lớn lên cùng giông bão
Hôm nay tuổi nhỏ khóc trên vai
Mặc dù nhà thơ không chủ tâm viết về cái buổi đầu đời cắp sách đi học đó, nhưng sức tương phản dữ dội của câu thơ đã khắc đậm nét biết bao ảnh hình.
Ơi tuổi ấu thơ đã khóc nhè những giọt lệ đầu nơi nao? Trên đôi vai nào? Trên vai mình hay trên vai dịu mềm của chị, của mẹ hiền? Có khi mưa ngoài trời là giọt nước mắt em – đã nương theo vào đời làm từng nỗi ưu phiền(*). Chờ đợi nỗi ưu phiền. Lớn lên. “Thuở chờ đợi thời gian ghê gớm quá!”. Ai đã viết câu thơ này nhỉ? Cái khoảnh khắc đợi chờ nào mà chẳng rụng rời khiếp đảm. Đợi phút lâm chung. Hay giờ sinh ly tử biệt? Đợi chờ Một Điều Gì Không Thể Biết đổ ập xuống đời ta. Ôi đợi chờ cuộc đời mai hậu sẽ không còn phẳng phiu nếp áo trinh nguyên. Giông bão đến. Giông bão không hề dự báo tương lai. Giông bão cuốn hút. Xóa nhòa tất cả. Của niềm thiết tha trìu mến ngày đầu theo chân mẹ đến trường. Của hôm nay tôi đi học.
Bạn cũng như tôi, chúng ta hẵn đã có một thời tuổi nhỏ êm đềm. Thời trẻ thơ vời vợi trong vòng tay đầm ấm gia đình. Thời của những ngày đầu năm quần áo lượt là tung tăng đầu ngõ với tờ bạc mừng tuổi trên tay còn thơm mùi mực. Nhớ tuổi nào ngô nghê lạc mẹ níu áo người khóc ròng giữa chợ. Nhớ thời nào của ý nghĩ trong veo, của quyên ca dế gáy và nhạc khúc rạng rỡ dưới đèn trăng. In hình đâu đó tôi đã hồi tưởng:
Nấc lên một tấc lòng xa vắng
tay nắm vòng múa quanh đèn giăng
nghiêng tuổi thơ vời vợi
con cá chép lên bờ
những chiếc vảy long lanh ánh bạc
me cười ngấn cổ cao che kín khuy hàn ngự
tháng chưa già đã lạnh
mắt nội lim dim hương trà mạn tiết
bé như hạt cườm chuỗi đeo
bé tèo teo con giống...
(**)
Những năm dài tha phương đã làm cùn nhụt trong tôi cái cảm thức nao nao và cõi lòng nô nức chờ đợi mùa tựu trường cùng những ngày vui hội hè lễ tết. Phương chi giờ đây trong nhà chỉ có “ người già ” mà không còn “ em bé ”. Chỉ còn hai mái đầu bạc thui thủi nhìn nhau. Hỡi ơi gia đình phân tán. Tình quyến luyến thân tộc bỗng chốc lấn cấn và nhạt nhẽo làm sao! Còn chi cái hương vị đậm đà của những bữa ăn cùng, của miếng ngọt bùi chia sẻ.
Mùa tựu trường! Mùa tựu trường! Tiếng trống tùng bi đánh lạc mất ngòi bút lá tre, bình mực tím và nụ cười duyên răng khểnh cô em bạn cùng đường. Giờ đây chỉ còn máy vi tính, điện thoại di động , giày nón thể thao lên đường nhập học. Buồn ơi đời tha phương. Tiếc nhớ khôn cùng. Năm nào còn làm thơ hoài vọng cố hương:
Nhớ quá chiều năm xưa áo mới
Xuân hành rạng rỡ chị cùng em
Chị còn giữ lại vành khăn ấm?
Em áo tha hương đã bạc sờn
(***)
Bạn ơi! Manh áo nào còn giữ lại được vết mực ố hoen đầu đời?
HOÀNG XUÂN SƠN
Tháng tám không sáu
(*) Ca từ Trịnh Công Sơn – Ru Đời Đi Nhé
(**) Trích Đêm Thu – Thơ Hoàng Xuân Sơn
(***) Trích Thư Xuân Gửi Chị - Thơ HXS 