SONG THAO
Giả thử bạn có một tên bạn nối khố từ hồi còn đi học ba bốn chục
năm về trước nay bạn gặp lại hắn ở thành phố Montréal này thì chuyện
gì sẽ xẩy ra? Mấy chục năm cách biệt dễ gì bạn đã nhận ra tên bạn
từ thời xa xôi đó. Cái gọi là thời gian ít khi trễ nải bổn phận
lắm. Thế nào nó cũng đẽo gọt chút đỉnh làm khuôn mặt tên bạn của
bạn khác đi một chút. Lại nữa, sang tới bên đây tên nào cũng có
khuynh hướng tăng thêm thể tích, nhất
là những tên trên dưới năm chục tuổi đời. Chút thịt thêm thắt này
đôi khi cũng sinh ra nhiều chuyện lắm. Nó là bằng chứng của một
cuộc sống ổn định tự mãn. Vô phúc bạn lại là một anh HO vừa lớ
ngớ mò sang hoặc bạn là một tên di tản chậm chạp vừa rời đảo qua
và bạn lại vừa tinh mắt vừa có tính nhanh nhẩu vồ vập tên bạn cũ
thì bạn có thể sẽ hối hận. Nhiều phần bạn sẽ nhận được một cái
bắt tay lỏng lẻo, một lời chào hỏi phải phép, vài câu xã giao nhạt
nhẽo trước khi người bạn khéo léo vén tay nhìn đồng hồ rồi cáo
từ trước cặp mắt ngỡ ngàng của bạn.
Trường hợp tôi gặp Ngọc lại khác hẳn. Tôi mới đặt chân tới thành
phố này chưa được bao lâu, nước da chưa nhả hết cái nắng vùng nhiệt
đới, khuôn mặt chưa xóa đi được nét khắc khổ của thời gian dài
sống với các anh cối bên nhà, và đôi mắt vẫn còn ngơ ngác trước
cuộc đời mới. Chung quanh tôi người ta đang rộn ràng ăn tết. Cả
chục ngàn người quần là áo lượt đi lui đi tới khiến khu Complexe
Desjardins thường ngày rộng là thế mà hôm nay co lại như một
chiếc túi chật chội bí rị. Giữa trùng trùng lớp lớp những chiếc
đầu đen nhấp nhô chuyển động đó tôi nhìn ra ngay cái đầu của Ngọc
dù đã trên dưới ba chục năm chúng tôi không gặp nhau. Chẳng phải
là vì tôi có một cặp mắt làm nản lòng những tiệm bán kiếng mà vì
cái đầu ngày xưa chúng tôi vẫn riễu cợt là đầu cá trê cho tới bây
giờ nó vẫn là cái đầu cá trê. Nhìn từ phía sau chiếc đầu như một
bức tường có cây leo chằng chịt bị sóng gió thời gian xô nghiêng
như có thể đổ được bất cứ lúc nào. Nhìn từ phía trước nó như mũi
một chiếc tàu thủy vừa làm được một kỳ công là chui từ trong tường
ra mà không hề bị sứt mẻ một chút xíu nào cả. Cái đầu mà hồi đi
học chúng tôi vẫn rỡn là chỉ cần nhìn vào đã biết ngay Ngọc là
một dân di cư vô Nam bằng tàu há mồm một trăm phần trăm chẳng chệch
đi đâu được.
Tôi cố chen chúc tiến tới gần cái đầu của Ngọc. Cũng khó khăn
vất vả lắm. Như cố gắng lội trên mặt biển để bắt một trái banh
đang bị sóng biển xô đi mỗi lúc một xa. Nỗi háo hức của tôi quả
có làm phiền những người chung quanh. Bước chân tôi có lúc đạp
lên giầy người khác, cánh tay tôi có lúc mạnh bạo gạt ngang gạt
dọc, cái lưng tôi có lúc húc càn như một người xa lạ với phép lịch
sự. Kết quả là tôi cũng thu góp được không ít
những khuôn mặt giận dữ, những cái liếc xéo thiếu cảm tình, những
tiếng lầm bầm tức tối và đôi khi cả những câu mai mỉa tím người.
Ngày tết mà ôm cả đống bực mình của thiên hạ vào người thì thật
không vui. Nhưng biết làm sao được. Tôi phải nắm được cái đầu cá
trê trước mặt bằng bất cứ giá nào. Cuối cùng tôi cũng ở bên cạnh
cái đầu của bạn tôi. Tôi nhích lên phía trước nhìn ngược lại cho
chắc ăn rồi nắm vai Ngọc hỏi như reo:
- Ngọc phải không?
Ngọc nhìn sững tôi. Ánh mắt chuyển từ ngạc nhiên sang mừng rỡ.
Cánh tay nhúc nhình như muốn ôm chầm lấy tôi nhưng không được.
Cả hai tay anh còn bận ôm một thùng các tông vuông vức nặng nề.
Nhận ra đôi cánh tay vướng vìu như bị trói chặt vào chiếc thùng
mặt Ngọc bỗng đỏ ửng lên. Anh chàng ngượng. Tôi bắt gặp lại khuôn
mặt động một chút là mắc cở thời xưa. Ngày xưa khuôn mặt này được
chúng tôi gọi là khuôn mặt con gái. Và Ngọc có huê danh là cô Ngọc.
Dĩ nhiên đường đường một đấng nam nhi râu mép đa lún phún đâm ra
mà bị gọi là con gái thì ai mà chẳng tức tối. Ngọc đã từng liều
lĩnh buông ra những câu chửi lại. Nhưng cái lối chửi của Ngọc dù
liều lĩnh tới đâu cũng nhẹ hều. Lối chửi của những đứa con gái.
Thấm gì với những tên đầu trâu mặt ngựa nhất lớp. Và cô Ngọc vẫn
hoàn là cô Ngọc. Tôi còn nhớ mai hồi đó chính phủ Ngô Đình Diệm
phát động chiến dịch truất phế Bảo Đại. Trường Chu Văn An tổ chức
một buổi đưa học sinh đi vận động đồng bào bỏ phiếu truất phế tại
khu Phú Thọ Hòa. Đêm đó chúng tôi phải ngủ đêm tại chỗ để tổ chức
đốt lửa trại. Giữa khuya, lúc đồng bào đã giải tán, chúng
tôi ngồi ăn cháo do nhà trường đãi. Chuyện qua chuyện lại, mũi
dùi châm biếm lại chĩa vào Ngọc. Đứa tung đứa hứng mấy tên khu
nhà lá trong lớp làm Ngọc tức phát điên người. Ngọc càng chửi chúng
càng chọc tức. Ngọc đỏ mặt tía tai bất thần cởi thắt lưng tụt quần
xuống giơ chim ra tức tưởi nói: " Đây này, đứa nào bảo ông
nội mày là con gái thì nhìn đây!". Cả bọn ôm bụng cười ngoặt
ngoẽo. Tiếng cười oang oang vọng ra giữa đêm khuya làm mấy con
trâu nằm ngủ trong chuồng gần đó nhớn nhác đứng lên kêu nghé
ngọ ầm ĩ. Ngọc chạy vào một góc tối giữa những đống rơm đứng khóc
ngon lành như một đứa trẻ.
Hàng ria mép lún phún mềm oặt nay đã thành những chân râu biếng
cạo lấm chấm chỗ trắng chỗ đen. Khuôn mặt có những vết xếp nếp
thời gian tuy vậy vẫn còn giữ nguyên vẻ lúng túng thuở xưa. Tôi
cầm cánh tay Ngọc kéo ra một góc vắng người. Ngọc khó khăn cúi
người thả chiếc thùng các tông xuống sàn nhà, dang hai tay lay
hai vai tôi:
- Tôi đâu có ngờ gặp lại cậu ở đây. Bạn cùng lớp tụi mình ngày
xưa biến đi đâu hết mà tôi chẳng gặp thằng nào cả. Gặp lại cậu
mừng quá!
Ngọc bóp mạnh hai vai tôi lắc thêm một hồi nữa. Chiếc đầu cá
trê gật gù cùng với nụ cười không nở ra trọn vẹn. Tôi liếc nhìn
Ngọc. Chiếc áo lạnh dày cộm cũ kỹ đã ngả màu dài tới gần đầu gối
phủ lên chiếc quần màu xanh nhạt nhầu nát. Đôi giầy bốt thô kệch
lốm đốm những vết dơ trắng đục được cột bằng sợi dây dơ dáy. Ngọc
có vẻ ngượng nghịu trước tầm mắt tôi. Anh lúng túng hỏi:
- Cậu qua hồi nào vậy?
Tôi thở dài:
- Chậm chân lắm. Mới được có tám tháng.
Ngọc nhích ra một chút để nhìn ro từ đầu tới chân tôi:
- Mới có tám tháng! Thế mà trông bảnh chọe hơn cái thằng đã uống
nước Montréal tới mười tám năm nay rồi.
Tôi đâm ngượng với chính mình. Chẳng là sáng nay trót dại đánh
nguyên một bộ com-lê cà vạt cho có vẻ tết nhất. Tôi đánh trống
lảng:
- Cậu còn nhớ thằng Tùng không nhỉ?
Ngọc lặng lẽ gật đầu. Tùng là tên đầu sỏ của đám bạn bè trêu
chọc Ngọc ngày xưa. Huê danh cô Ngọc cũng là tác phẩm của tên này.
Một thoáng lưỡng lự rồi Ngọc cười cười hỏi tôi:
- Bây giờ nó ở đâu?
- Nó qua Mỹ trước tôi hai tháng. Tuần trước có điện thoại cho
tôi. Nó có nhắc tới cậu.
Ngọc di di đôi giầy trên sàn nhà, đầu cúi xuống, mắt tư lự:
- Kể bây giờ gặp lại nó cũng hay!
Tôi nhếch miệng đùa:
- Cậu không sợ nó chọc cậu nữa à?
Ngọc cười. Không phải nụ cười tự tin của người đã thoát ra được
cái mặc cảm bị trêu chọc mà là nụ cười giả lả của người an tâm
vì tai họa còn nằm ở một nơi chốn rất xa xôi. Vả lại chắc đứng
cạnh tôi Ngọc cũng vững lòng hơn. Ngày xưa tôi đã chẳng từng là
bức tường chắn bảo vệ Ngọc khá hữu hiệu sao? Tôi và Ngọc ngồi cạnh
nhau. Những lúc Ngọc bối rối khổ sở đều có tôi chống đỡ cho Ngọc.
Ngọc cũng không để tôi thiệt thòi. Nhà Ngọc có một tiệm tạp hóa
nho nhỏ, thỉnh thoảng Ngọc lại giúi cho tôi một bao
thuốc lá thơm. Ở cái thời mà năm bảy đứa trốn ra sau hè chia nhau
một điếu thuốc lá thì nguyên một bao thuốc kể ra cũng là một cách
trả công khá hậu hĩnh. Tôi chỉ vào chiếc thùng giấy hỏi:
- Mua gì mà ôm một thùng lặc lè như vậy? Thuốc lá chăng?
Ngọc ngơ ngẩn không bắt được mảnh hồi ức của tôi. Anh lúng túng
giải thìch:
- Mua gì đâu. Bà xã tôi có một gian hàng trong này. Tôi ôm hàng
của bà ấy đấy chứ. Toàn bánh chưng không, nặng như cái cùm. Cậu
có thìch lấy một cặp ăn chơi. À quên, để tôi hỏi bà ấy đã không
lại làm ầm lên mệt lắm.
Tôi sững người nhìn Ngọc. Mấy chục năm mới lại gặp nhau sao bạn
tôi lại ăn nói tào lao như vậy. Tôi gạt ngang:
- Thôi cậu đừng bày vẽ nữa. Cậu đưa tôi tới giới thiệu với bà
xã cậu đi chứ.
Ngọc như có vẻ ngại ngần. Môi anh run run lắp bắp:
- Thôi cậu ạ!
Tôi ngạc nhiên nhìn Ngọc. Ngọc như cảm thấy cặp mắt mở rộng của
tôi. Anh luống cuống chống chế:
- Bà ấy bận buôn bán nên hay gắt gỏng lắm.
*
* *
Bù trừ là luật của trời. Chẳng ai có tất cả mà cũng chẳng ai
mất tất cả. Được cái này thì hỏng cái kia. Cha ăn mặn thì con khát
nước. Cha dạy học con bán sách. Anh nhiều tiền thì bói không ra
một đứa con. Anh đẻ sòn sòn thì tiền chẳng bao giờ thấy bén mảng
tới nhà. Chồng khôn thì vợ dại. Chồng hiền thì vợ dữ. Lộc trời
cứ san sẻ đều như vậy. Thì cũng được đi. Nhưng trong trường hợp
của Ngọc thì luật bù trừ đúng là tác phẩm của một
ông trời không tim.
Nhìn vào khuôn mặt sát sạt của Vân, vợ Ngọc, chẳng ai có thể
làm lơ được đôi mắt sắc lẻm nằm dưới cặp lông mày rậm và xếch như
một con dao mác được mài bén. Đôi mắt khi quắc lên thì đá cũng
phải đổ mồ hôi chứ kể chi cái anh chàng Ngọc bạn tôi. Tôi đã chạm
vào đôi mắt đó khi cùng đi với Ngọc lại quầy hàng của vợ anh. Vừa
trông thấy bóng Ngọc, Vân đã quắc mắt lên nhìn chăm chăm vào chồng.
Cặp mắt như hai đốm lửa nóng bỏng. Ngọc bị chảy ra thảm hại. Máu
trên mặt anh chạy trốn hết. Lưng anh đổ xuống vì sức nặng của thùng
bánh chưng. Anh chậm chạp tiến tới chân nhấc không
muốn nổi. Vân lớn giọng chì chiết, hai hàm răng rít lại:
- Tưởng ông nội chết đường chết chợ rồi chứ! Sai về lấy có thùng
bánh mà bò mãi không ra. Làm ăn chỉ có một ngày mà gặp cái ngữ
ăn hại này thì còn nước non gì nữa. Trời ơi là trời!
Ngọc đứng như trời trồng. Tôi chẳng nhìn thấy một phản ứng nhỏ
nhỏi nào nơi anh. Tôi thấy bất nhẫn vội lên tiếng:
- Thưa chị, tôi là bạn học cũ của anh Ngọc, mấy chục năm mới
gặp lại nhau nên tôi giữ anh lại nói chuyện. Cho tôi xin lỗi vì
tôi không biết chị chờ anh Ngọc.
Khuôn mặt đang bừng bừng sát khí của người đàn bà bỗng chùng
lại như một thỏi sắt nung đỏ bị nhúng vào nước. Cái miệng vừa buông
những lời thậm tệ đã vẽ ra ngay được một nụ cười tươi tắn:
- Anh là bạn học cũ của anh Ngọc tôi à? Quí hóa quá! Chúng tôi
bận làm ăn buôn bán nên ít bạn bè. Gặp anh chúng tôi mừng lắm.
Mời anh lúc nào rảnh ghé qua nhà chơi. Để anh Ngọc tôi cho anh
địa chỉ.
Một vài khách hàng tới mua đồ. Vợ Ngọc lăng xăng bán hàng miệng
nói tía lia ngọt sớt.
Tôi đứng ngỡ ngàng trước sự thể xẩy ra trước mắt. Cùng một khuôn
mặt mà sao phút trước khác hẳn phút sau. Cứ như hai cái mặt nạ
úp ngược nhau lúc thiện lúc ác. Bạn tôi mà đụng vào người đàn bà
này thì chỉ có nước dẹp lép. Tôi nhìn sang Ngọc. Anh như một chú
học trò bị kêu lên trả bài trong bụng không có một chữ mặt tái
xanh đứng chào cờ chờ hình phạt của cô giáo. Tôi cảm thấy thương
bạn tôi quá. Tôi nhủ lòng phải bênh vực anh như tôi đã từng bênh
vực anh ngày xưa lúc hai đứa còn mài đũng quần trên ghế nhà trường.
Ngọc và tôi hồi đó kể cũng có duyên với thi cử. Tú tài một, tú
tài hai, cả hai chúng tôi cùng đậu cái rụp. Lên Đại Học Ngọc thi
đậu vào Quốc Gia Hành Chánh. Việc Ngọc học Quốc Gia Hành Chánh
làm tôi ngạc nhiên. Bản tính nhút nhát e lệ của Ngọc thì cai trị
được ai. Lại nữa, chốn quan trường người ta kèn cựa nhau từng chút,
bạn tôi sẽ ứng xử ra sao trong cuộc sống nhiều bon chen đó. Tôi
e ngại Ngọc sẽ hụt hẫng trong vòng danh lợi. Anh chẳng thể nào
không là kẻ chịu nhiều thiệt thòi. Tôi xẵng giọng hỏi Ngọc:
- Sao cậu lại chọn Quốc Gia Hành Chánh?
Ngọc lấm lét như người bị bắt quả tang phạm lỗi. Anh tránh ánh
mắt tôi, nhỏ nhẹ nói như thú tội:
- Vì họ cho học bổng. Mình cần tiền!
Câu trả lời của Ngọc làm tôi bối rối. Ngọc không có quyền chọn
tương lai. Anh chỉ biết đối phó với hiện tại. Cách đối phó của
Ngọc là cách tự vệ của một con rùa. Cất cái đầu và bốn chân vào
trong mai. Rồi thì mọi sự sau đó mặc cho thế sự xoay vần.
Đứa nào trong chúng tôi hồi đó mà không cần tiền. Mới di cư vào
Nam chưa được bao lâu, cha mẹ chúng tôi còn đang vất vả với cuộc
sống mới. Nuôi con ăn học cho tới tú tài đã là cả một cố gắng của
những di dân mới. Tôi cũng cần tiền nhưng tôi có thể chạy vạy đi
kiếm một chân kèm trẻ tại tư gia hoặc xin dạy giờ tại các trường
lấy tiền đi học. Và tôi đã chọn được ngành học đúng sở thìch mà
không vất vả lắm về chuyện tiền bạc.
Ngọc thì không thể như vậy được. Bảo anh xoay sở kiếm tiền nuôi
thân ăn học thì có khác nào ném một người chưa biết bơi xuống nước.
Anh sẽ bị ngộp với cuộc sống, sẽ vùng vẫy một cách vô vọng trước
khi bị chìm lỉm.
Khi Ngọc tốt nghiệp Quốc Gia Hành Chánh thì tôi nhận được học
bổng đi du học. Chúng tôi mất liên lạc. Tôi cắm cúi trên chồng
sách vở bằng thứ tiếng ít nhiều lạ lẫm nên chẳng còn nhiều thời
giờ cho thế giới bên ngoài. Những tin tức về Ngọc tôi nhận được
đều là do thư của những tên bạn cũ.
Ngọc khởi đầu cuộc đời Phó Quận khá thuận lợi. Anh học giỏi,
ra trường đỗ hạng cao nên được về trấn nhậm tại một quận ven đô
Saigon. Đường hoạn lộ của anh cũng càng ngày càng lên cao. Từ ven
đô anh cứ leo theo đường núi phía tây nhích lên dần. Khi tôi trở
về nước thì Ngọc đã leo tít lên tới một quận heo hút trên miền
núi. Chẳng ai có tin tức chính xác gì về anh. Anh sống như thế
nào tôi hoàn toàn mù tịt. Ngọc như một cái bóng mờ đôi lúc tạt
qua trong trí tôi. Cái bóng dễ dàng bị cả núi công việc của một
đời sống bận rộn đè chìm lỉm mất tiêu.
Chỉ tới khi đất nước tan tành, bó thân vào trại tù cải tạo gặp
lại Tùng tôi mới được biết thêm tin tức về Ngọc. Tùng say sưa nhắc
lại những tháng ngày cũ nơi trường Chu Văn An. Bất thần hắn nhếch
miệng cười hỏi tôi:
- Mày còn nhớ thằng "cô" Ngọc không?
Tự nhiên tôi cảm thấy câu nói của Tùng thậm vô duyên. Tôi bỗng
giận ngang:
- Nhờ anh tí! Hồi đó nếu không có tao chắc tụi mày đã ăn thịt
nó rồi. Trông thấy cái bản mặt mày là tao đa thấy bực cho thằng
Ngọc. Không nhớ sao được!
Tùng toét miệng nhúc nhích hàng ria mép hạ giọng:
- Thế mà nó có vợ rồi lại có con nữa. Mà con trai đàng hoàng
đấy.
Câu nói của Tùng nghe ra như một câu châm biếm mỉa mai. Hắn nhìn
sững tôi. Khuôn mặt nhẩn nha chờ đợi cho tôi thấm thìa nét ẩn dấu
nằm bên trong câu nói. Tôi tỉnh bơ trêu chọc:
- Thì đã sao? Mày đã từng được coi chim nó rồi mà.
Tùng phá lên cười. Hình như cái hoạt cảnh đêm nào ở Phú Thọ Hòa
vẫn chưa nhạt phai nỗi thú vị trong hắn. Hắn chấm dứt tràng cười
lấy tay bịt miệng nói nhỏ:
- Tao nghi không phải là con nó.
Tôi giật mình. Chẳng lẽ cuộc đời lại ném cho Ngọc thêm một lần
thiệt thòi nữa sao. Tôi bối rối hỏi Tùng:
- Sao mày biết?
Tùng tỉnh bơ cúi xuống nhặt một cục đất ném vào một chú chim
đang vội vã sục mò vào luống rau muống của tổ hắn trông. Chú chim
hốt hoảng xoải cánh vẽ một đường thẳng tắp lên không trung. Tùng
buông một câu chửi gọn gàng:
- Đ.M. Trông mà ngứa mắt. Thứ này vặt lông nướng cho vàng xé
ra chấm muối tiêu thì đã thấy ông bà ông vải luôn.
Một năm trong tù khó nhìn thấy mặt miếng thịt làm tôi nuốt nước
miếng khan trước câu nói béo ngậy của Tùng. Tùng nhìn thấy cái
cần cổ nhấp nhổm lộ liễu của tôi cười nhạt nói:
- Mẹ kiếp! Đúng là ở đời hơn nhau cái "numéro" mày
ạ. Khôn ngoan như mày với tao thì bó thân trong tù nghĩ được ăn
miếng thịt chắc sướng hơn được ôm vợ. Còn khặc khà khặc khừ như
thằng Ngọc thì bây giờ phây phây ở ngoại quốc.
Tôi nghĩ trong bụng. Thằng nào đi được thì sướng thằng ấy. Nhưng
sao như có chút buồn phiền trong lòng. Trong cái tận cùng của khổ
nhục con người thiếu hụt nhiều thứ lắm. Tôi thầm trách mình. Như
muốn thoát ra khỏi những so đo hèn hạ, tôi vội hỏi Tùng:
- Thằng Ngọc tếch được à?
Tùng nhìn tôi với con mắt khinh khỉnh:
- Bộ nó còn đợi mày nữa hay sao?
Thằng này có lối nói chuyện thật mất dạy. Tôi muốn mắng vào mặt
nó mấy mắng nhưng tôi còn cần biết thêm tin tức về Ngọc nên nói
lửng lơ:
- Thằng đó cái gì cũng chậm chạp mà lúc cần dọt sao nó dọt lẹ
thế. Tuốt tận trên núi mà bay được!
Tùng bĩu môi nhìn tôi:
- Cái ngữ nó mà làm được gì. Nó nhờ con vợ nó hết.
Nghe cái giọng dè bĩu của Tùng tôi nổi cơn chọc tức hắn:
- Số nó như vậy là số thân cư thê. Tốt! Nó có vợ quí như vậy
mà mày còn chê nỗi gì?
Tùng nổi đóa:
- Mày đíu biết gì cả! Vểnh tai nghe tao nói cho mà biết. Vợ nó
là cháu ông Tỉnh Trưởng xếp của nó. Ông Tỉnh thấy ông Phó Quận
chân chỉ hạt bột nên nhờ người dò hỏi nó. Thằng Ngọc đang cu ki
một mình nơi đìu hiu cô quạnh muốn vợ muốn chết mà đâu có biết
tán gái. Thấy có của dâng sẵn thì gật đầu liền. Mà em người ngợm
cũng ngon lành lắm. Chỉ phải cái tội mặt trông hơi dữ. Lại phải
thêm một cái tội là bụng đã ôm một tác phẩm của một chàng không
quân hào hoa bay nhanh như chớp. Đám cưới nó bên nhà
gái lo hết. Lại lo nhanh như là một đám cưới chạy tang. Nhanh như
vậy mà vợ nó vẫn sanh non một đứa con trai.
Tùng cất giọng cười khoái trá. Làm như diễn tả thêm được một
chi tiết đắc ý chứng tỏ anh chàng Ngọc đúng là "cô" Ngọc
là một niềm vui lớn lao của hắn. Tôi bỏ ngoài tai tiếng cười, gạt
khỏi mắt cái miệng toang hoác thú vị, lòng bỗng cảm thấy thương
Ngọc vô kể.
Ngọc ngồi trước mặt tôi vẫn giữ cái vẻ ngờ nghệch từ hồi còn
đi học. Anh xoay xoay ly cà phê trước mặt, đôi tay bối rối vụng
về. Anh nhỏ nhẹ bảo tôi:
- Cậu đừng nói chi với thằng Tùng về chuyện của tôi nghe.
Tôi trấn an Ngọc:
- Nói làm chi! Mà mắc mớ chi cậu sợ nó dữ vậy?
Ngọc chống chế:
- Chẳng phải sợ nhưng tôi muốn được yên thân.
Suốt đời bạn tôi chỉ mong được yên thân nhưng cuộc đời luôn luôn
cuốn quanh Ngọc những vòng chỉ rối. Ngọc mới tâm sự với tôi về
cuộc sống gia đình anh. Những gì anh nói, tôi đã nhìn thấy ngay
từ lần đầu tới cửa tiệm tạp hóa của vợ chồng anh. Vân ăn mặc đẹp
đẽ, mặt mũi trang điểm kỹ càng, đầu tóc bới cao cứng ngắc như sắp
đi dự dạ hội. Nàng vồn vã đon đả với mấy bà khách, liếc mắt đong
đưa với mấy ông khách. Cho người này một chút dịu ngọt, người kia
một chút tình tứ. Trong khi đó Ngọc xốc xếch trong bộ quần áo cũ
mèm, chiếc mũ len úp chụp xuống đến tai, quì mọp xuống sàn nhà
bận rộn sắp xếp lại từng hũ tương, từng chai nước mắm hoặc cong
lưng dí mũi vào những bao cá, bao thịt đông lạnh. Anh luôn tay
luôn chân chẳng lúc nào nghỉ. Thỉnh thoảng anh giật mình với tiếng
sai bảo the thé của vợ, rón rén lấy đồ đưa tới quầy tính tiền.
Trời mùa đông cắt da cắt thịt mà Ngọc cứ phải ra vào xoành xoạch.
Lúc đi lấy hàng, lúc đi giao hàng tới nhà cho khách. Khuân vác
nặng nhọc cồng kềnh. Da thịt chịu lạnh từng chập
làm anh hắt hơi sổ mũi thường xuyên. Người anh đẫm đặc mùi dầu
gió. Tôi thấy bất nhẫn cho bạn. Có chút thời giờ rỗi rảnh là tôi
tới tiệm tạp hóa lấy cớ mua chút đồ nán lại nói chuyện với vợ chồng
Ngọc. Tôi ngầm hy vọng là sự có mặt của tôi làm Ngọc dễ thở hơn.
Dù sao Vân cũng nể tôi tí chút. Quả vậy, mỗi lần tôi đến là Ngọc
như trút được gánh nặng. Vân vui vẻ chuyện trò với tôi, đôi khi
còn cười đùa rỡn cợt nên quên béng la hét anh chồng. Lợi dụng cảm
tình của Vân tôi đỡ đòn cho Ngọc và có lúc còn nhắc cho Vân nhớ
dù sao ông Phó Quận Ngọc cũng đã bảo bọc mẹ con nàng hồi ở Việt
Nam. Vân bĩu môi dè bĩu:
- Xí! Anh tưởng hồi đó tôi sướng lắm đấy hả? Mà thôi chuyện ngày
xưa bỏ không nói tới làm chi nữa. Bây giờ mà không có con này thì
cha con ông ấy treo mỏ từ lâu rồi!
Nói thì nói vậy chứ Vân cũng có chút thay đổi. Ít nhất mỗi tuần
tôi cũng "mượn" được Ngọc đi uống cà phê với tôi một
hai lần. Những giờ phút ngồi với tôi trước ly cà phê là những giờ
thoải mái nhất của Ngọc. Anh có cơ hội để tâm sự với tôi, thổ lộ
những bực dọc trong cuộc sống hàng ngày. Một cách để anh xả bớt
những ưu phiền của một người chồng không được nể trọng. Thấy vẻ
lụn bại của bạn nhiều lúc tôi cũng không kềm giữ được bực tức:
- Thì cậu cũng phải làm sao chứ chẳng lẽ cứ bẹp dí như vậy suốt
đời.
Ngọc đăm đăm nhìn tôi. Tôi đọc được tất cả vẻ nhẫn nại trong
cặp mắt tối tăm đó. Anh thở dài trả lời:
- Có tôi làm cục kê thì thằng con đỡ khổ. Cũng vì thương con
cậu ạ!
Vợ chồng Ngọc chỉ có một con trai độc nhất. Thằng con mà Tùng
bảo vợ Ngọc đã sanh non. Vịnh năm nay đã ngoài hai mươi, đang học
Đại Học. Ngoài giờ học nó cũng phải ra trông hàng phụ với mẹ. Con
một mà coi bộ không được mẹ cưng chiều. Vân khắt khe với thằng
con chẳng kém gì với chồng. Hai cha con như hai đám cỏ dại nép
mình dưới gốc cây cổ thụ là Vân. Bao nhiêu ánh nắng mặt trời cây
hứng hết. Đám cỏ dại suốt đời sống phận bạc bẽo. Hai cha con hàng
ngày chia nhau những lời cay đắng. Thằng con cũng chịu đựng chẳng
kém gì ông bố. Tôi ít khi thấy được nụ cười trên khuôn mặt bảnh
bao dễ thương của Vịnh. Lúc nào nó cũng nem nép thủ thế. Miệng
mồm chỉ biết có vâng dạ.. Cặp mắt chẳng dám nhìn thẳng vào ai.
Tay chân luôn luống cuống sợ sệt.
Hai cha con cùng chịu những trận bão cuồng nộ của Vân nên dễ
gần nhau. Ngọc thương con một cách lạ lùng. Hình như tất cả lẽ
sống của anh nằm nơi Vịnh. Tôi đã có lần đọc được ánh mắt nửa thương
hại nửa giận dữ của Ngọc khi anh đứng nhìn Vân la mắng con. Tôi
có cảm tưởng nếu một ngày nào đó Ngọc dám đương đầu với vợ thì
lý do chắc không ngoài tình thương dành cho đứa con. Câu nói mỉa
mai của Tùng lảng vảng trong đầu tôi. Tôi buột miệng hỏi Ngọc:
- Cậu thương con như vậy mà lại chỉ có một đứa thôi nhỉ?
Ngọc ngước mắt nhìn tôi dò hỏi rồi cúi đầu nói:
- Số trời cả!
Tôi không hiểu đó là một câu trả lời hay là một lời than vãn.
*
* *
Ngọc gọi cho tôi từ một phòng điện thoại công cộng nhân lúc đi
giao hàng cho khách. Anh bồn chồn hỏi tôi:
- Mấy tuần nay sao không thấy cậu đến? Mụ vợ tôi càng ngày càng
quá quắt. Bà ấy lồng lộn như cọp nằm trong cũi. Tôi chẳng hiểu
ra sao cả.
Tôi lựa lời nói với Ngọc:
- Kệ bà ấy! Tôi cũng ngán bà ấy lắm. Mai mốt rảnh tôi sẽ lại
chơi. Hồi này bận quá chẳng cựa quậy vào đâu được.
Ngọc như có vẻ an tâm với câu trả lời của tôi. Giọng anh vội
vàng:
- Nhớ mai mốt tới nghe. Có cậu cũng đỡ khổ lắm. Tôi phải về gấp
kẻo bà ấy la. Nhớ đến nghe!
Tiếng cúp máy khô khốc làm nhói tim tôi. Nói gì được với Ngọc
bây giờ. Khi Vân ngỏ ý nhờ tôi giữ sổ sách thuế má cho cửa hàng
tôi nhận lời ngay vì nghĩ rằng sẽ có cớ để lui tới với Ngọc thường
xuyên hơn. Ngày "nhận việc" Vân mời tôi tới nhà nói chuyện
cho yên tĩnh. Nàng ở nhà một mình. Ngọc và thằng Vịnh trụ ở cửa
hàng. Vân tiếp tôi trong bộ đồ ngủ hớ hênh. Cử chỉ, lời nói và
đôi mắt gửi cho tôi một thông điệp rất rõ ràng. Làm
chi mà tôi không biết. Nhưng tôi tỉnh bơ như không. Chẳng phải
lần đầu tiên trong đời mà tôi làm ngơ trước những mời mọc quyến
rũ. Ở Việt Nam lúc ở tù cải tạo về tôi đã có thời đi buôn hàng
chuyến. Đồng hội đồng thuyền đi tầu lửa, ăn hàng chợ và ngủ nhà
trọ có thiếu gì bà chồng đi học tập chưa về. Thời buổi đổi đời,
sống nay biết nay, ngày mai là một cái lỗ hổng đen xì, con người
dễ buông thả. Vậy mà tôi tự đặt cho mình một luật lệ
nghiêm khắc. Không bao giờ phản bội bạn bè còn trong tù ngục cải
tạo. Đối với những người tôi coi là bạn, những người bạn không
biết tên biết mặt, tôi còn không thể cắm sừng lên đầu họ. Huống
chi người bạn sờ sờ trước mắt. Vân làm sao có thể hiểu được tôi.
Nàng như thiếp đi trong cơn mộng dữ. Vân tới ngồi sát cạnh tôi,
trao cho tôi tập hồ sơ. Tôi cầm đọc. Nàng ghé sát người giải thìch.
Hơi thở nhột nhạt trên má tôi. Gò ngực phủ ấm bên vai tôi. Mùi
nước hoa suồng sã sực nức. Tôi đứng dậy giả bộ đi lấy một ly nước
rồi ngồi qua bên ghế khác. Câu trả lời khá rõ ràng. Vân như sực
tỉnh. Lửa trong mắt nàng quắc lên nóng bỏng. Cả khuôn mặt toát
ra vẻ thách thức dữ dằn. Tôi lấy cớ bận việc cáo từ. Vân đứng phắt
dậy theo tôi ra cửa. Tiếng cửa dập mạnh tưởng chừng như kẹp nát
gót chân tôi.
Tôi chẳng còn đường lui lại. Ngọc như chết đuối trong lòng biển
thù hận của Vân. Thỉnh thoảng anh nhỏi lên bám víu lấy tôi bằng
những cú điện thoại ngắn ngủi vội vã nhân lúc đi giao hàng. Anh
than van chèo kéo tôi. Tôi lựa lời an ủi Ngọc như dỗ dành một đứa
trẻ. Rồi cơn giận dữ của Vân sẽ dần dần nguôi ngoai. Tôi nghĩ như
vậy.
Nhưng cú điện thoại hốt hoảng của Ngọc vào một đêm buốt lạnh
làm tôi tái tê. Giọng nói hổn hển xoáy vào tai tôi:
- Bà ấy đuổi tôi đi rồi. Cậu bảo tôi phải làm sao bây giờ?
Tôi nghe rạn nứt trong từng tiếng từng câu của bạn. Ngọc đang
thập phần bối rối. Tôi cố trấn an Ngọc:
- Ngọc! Cậu nghe tôi đây. Tôi sẽ tới đón cậu liền bây giờ. Cậu
đang ở đâu?
Nghe được vị trí nơi Ngọc đang đứng chờ, tôi vội lái xe tới ngay.
Từ đằng xa tôi đã nhìn thấy Ngọc trong một trạm đợi xe buýt. Anh
đứng co ro thiểu não tay xách chiếc túi xộc xệch nhầu nát. Trông
thấy xe tôi, Ngọc vội vàng chạy tới. Dáng anh xiêu xiêu muốn đổ.
Những gì Ngọc kể cho tôi nghe sau đó làm tôi bối rối. Như cảm
thấy có chút trách nhiệm. Thời gian gần đây Vân đã dan díu với
một tên khách hàng người Pháp. Nàng lao vào đam mê như người trả
một mối thù nào đó. Cuồng nhiệt và liều lĩnh. Bất chấp mọi người
chung quanh. Tên Pháp lởn vởn thường xuyên ngoài cửa hàng, công
khai đón Vân đi chơi đêm. Ngọc chịu đựng hết mức. Cho yên cửa yên
nhà. Bởi tội nghiệp thằng con. Nhưng khi Vân bỏ đi suốt đêm thì
cục bột như Ngọc cũng phải nhúc nhích. Anh nhỏ nhẹ
trách cứ. Vậy mà Vân làm dữ thẳng tay đuổi anh ra khỏi nhà.
Tôi nhìn sang Ngọc. Khuôn mặt anh thẫn thờ như người mất hồn.
Anh vừa bị xô đẩy vào một tình huống quá đáng. Và anh đã trỗi dậy
theo cung cách của anh. Lảo đảo như ngọn lửa trước gió. Liu riu
như có thể tắt ngấm bất cứ lúc nào. Đêm xưa ở Phú Thọ Hòa anh đã
chui vào bóng tối đứng khóc sau lúc giận dữ. Đêm nay anh ngồi lặng
câm nhìn bóng tối trước mặt. Cuộc đời luôn luôn bày ra những phiền
toái làm anh vướng víu hụt hẫng.
Tôi cố xua đi nỗi ê chề của bạn. Tôi quay sang anh. Chiếc đầu
cá trê nhìn ngang trông đúng là đầu của một con cá trê bị chặt
ra khỏi thân cá. Ruột gan Ngọc cũng vừa bị chặt đứt ra từng đoạn.
Tôi vỗ nhẹ vào đầu bạn tôi:
- Việc chó gì cậu phải buồn rầu lo lắng. Cậu tin tôi đi, rồi
đâu cũng vào đó hết.
Ngọc buông tiếng thở dài:
- Tôi đang lo cho thằng Vịnh. Chẳng hiểu rồi nó sẽ sống ra sao!
|